«Φινλανδικό όνειρο» VS «ελληνικού εφιάλτη»

«Φινλανδικό όνειρο» VS «ελληνικού εφιάλτη» - Ματίνα Νταλλαρή - 13/01/2016

Στη χώρα όπου ο εκπαιδευτικός αυτοαξιολογείται και αποδίδει με τρόπο υποδειγματικό, ο μαθητής έχει το απόγευμα ελεύθερο γιατί η μελέτη στο σχολείο είναι αρκετή, ενώ ο γονιός δεν ξέρει τι σημαίνει «ιδιωτική εκπαίδευση» - Το ελληνικό σύστημα σε σχέση με αυτά τα δεδομένα φαντάζει από απαρχαιωμένο μέχρι τριτοκοσμικό.

Φανταστείτε ένα σχολείο χωρίς κάγκελα, όπου τα παιδιά φτάνουν στις 8 το πρωί, βγάζουν τα παπούτσια τους και μπαίνουν σε μία τάξη με διαδραστικό πίνακα, πιάνο και προτζέκτορα. Τα μαθήματα διαρκούν 45 λεπτά και οι μαθητές μαθαίνουν μέσω βίντεο, εμπειρικών δράσεων και υψηλού επιπέδου διδασκαλίας από έναν εκπαιδευτικό, κάτοχο (τουλάχιστον) μεταπτυχιακού τίτλου. Φανταστείτε τα παιδιά να έχουν όλο το απόγευμα στη διάθεσή τους επειδή το σχολείο καλύπτει τις εκπαιδευτικές ανάγκες και δεν φορτώνει το παιδί με εργασίες. Φανταστείτε το σχολείο της γειτονιάς σας να μην υστερεί σε τίποτε από το καλύτερο ιδιωτικό της χώρας.


Στη Φινλανδία η ζωηρή φαντασία δεν είναι προϋπόθεση γιατί απλούστατα όλα τα παραπάνω είναι η πραγματικότητα που ζει κάθε οικογένεια. Αντιθέτως όσοι Φινλανδοί έρχονται σε επαφή με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δυσκολεύονται να καταλάβουν γιατί λειτουργεί έτσι.
«Η Φινλανδία πιστεύει στην εξέλιξη - όχι στην επανάσταση. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι σταθερό, δεν αλλάζει όποτε έχουμε νέα κυβέρνηση ή νέο υπουργό, όπως στην Ελλάδα. Κάνουμε μικρά βήματα πάντα μπροστά, δεν πηγαίνουμε μπρος-πίσω. Πώς ένας δάσκαλος θα υποστηρίξει μία μεταρρύθμιση αν γνωρίζει ότι όλα θα αλλάξουν ξανά σε σύντομο χρονικό διάστημα;» εξήγησε στο «ΘΕΜΑ» η Kristiina Volmari, γενική διευθύντρια στο φινλανδικό Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, το όργανο που καθορίζει, μεταξύ άλλων, και το πρόγραμμα σπουδών.

Kristiina Volmari


Εκπαίδευση υψηλού επιπέδου
Η υποχρεωτική βασική εκπαίδευση κρατάει 9 χρόνια. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο για πρώτη φορά όταν είναι 7 ετών γιατί τότε θεωρούνται ώριμα να ξεκινήσουν. Αντίθετα, στην Ελλάδα είναι σύνηθες φαινόμενο παιδιά που δεν έχουν συμπληρώσει καν τα 6 να βρίσκονται στην πρώτη τάξη του Δημοτικού.

Ακολουθεί η ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (από τα 16 έως τα 18), που περιλαμβάνει τη γενική και την επαγγελματική εκπαίδευση. Μόνο που τα επαγγελματικά λύκεια της Φινλανδίας δεν έχουν καμία σχέση με τα αντίστοιχα ελληνικά, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται σαν σχολεία δεύτερης κατηγορίας. Αντίθετα στη Φινλανδία χαίρουν μεγάλου κύρους και παρέχουν εκπαίδευση υψηλού επιπέδου. Στη συνέχεια οι μαθητές δίνουν εξετάσεις για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια και τα πολυτεχνεία. Ο καθηγητής Jari Lavonen, διευθυντής του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστήμιου του Ελσίνκι, εξήγησε στο «ΘΕΜΑ» πώς ορίζουν στη Φινλανδία τον αριθμό των εισακτέων: «Το υπουργείο Παιδείας ελέγχει τις γεννήσεις, τις μεταναστευτικές ροές, τη γήρανση του πληθυσμού και διάφορα άλλα δεδομένα που του στέλνουν σχολεία, δήμοι και επιχειρήσεις από όλη την επικράτεια. Με αυτόν τον τρόπο γνωρίζει πόσους θα χρειαστεί από κάθε επάγγελμα και κάθε τομέα τα αμέσως επόμενα χρόνια και αναλόγως ορίζει τον αριθμό των εισακτέων σε πανεπιστήμια και πολυτεχνεία».
 
Η Φινλανδία φιγουράρει πάντα στις πρώτες θέσεις όσον αφορά τις διεθνείς κατατάξεις για το επίπεδο του εκπαιδευτικού της συστήματος. Ενα από τα χαρακτηριστικά για το οποίο οι Φινλανδοί είναι πολύ υπερήφανοι είναι ότι δεν υπάρχουν ποιοτικές αποκλίσεις μεταξύ των σχολείων. Το σχολείο της γειτονιάς είναι εξίσου καλό με το πιο ακριβό ιδιωτικό, άλλωστε στη Φινλανδία υπάρχουν λιγοστά ιδιωτικά σχολεία και πρόκειται κυρίως για ξένα εκπαιδευτήρια (π.χ. αμερικανική, γαλλική σχολή κ.λπ.). Εξίσου εντυπωσιακό είναι ότι η διαφορά μεταξύ «καλών» και «κακών» μαθητών είναι η μικρότερη στον κόσμο.

Ο αμοιβές των εκπαιδευτικών
Ο δάσκαλος στη Φινλανδία είναι ένα επάγγελμα που χαίρει μεγάλης εκτίμησης και αναγνώρισης. Ενας εκπαιδευτικός παίρνει περίπου 3.000 ευρώ τον μήνα (θεωρείται μέσος μισθός) και υποχρεούται να κάνει μόνο τα μαθήματα του (περίπου 4 ώρες την ημέρα) και επιπλέον τρεις ώρες εργασία στο σχολείο την εβδομάδα.

Απεργίες και καταλήψεις δεν υπάρχουν, ενώ την εκπαιδευτική διαδικασία στη Φινλανδία βοηθούν πολύ και οι συνδικαλιστές. «Κύριο μέλημα των συνδικάτων είναι πάντα η προώθηση της παιδείας. Ποτέ δεν βάζουν μπροστά δικά τους αιτήματα, αλλά μόνο το πώς οι εκπαιδευτικοί θα προσπαθήσουν περισσότερο και πώς θα γίνουν καλύτεροι για το συμφέρον των παιδιών της πατρίδας μας», σημειώνουν από το Συμβούλιο Παιδείας.


Κι ενώ στην Ελλάδα τα προβλήματα μοιάζουν απλώς να σωρεύονται και τίποτε να μη λύνεται, στη χώρα του παγωμένου Βορρά ειδικές επιτροπές μελετούν ποιοτικά χαρακτηριστικά και στατιστικά δεδομένα σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίζεται πάντα εν τη γενέσει του όποιο θέμα προκύπτει. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί παρατήρησαν ότι οι επιδόσεις των αγοριών πέφτουν σε σχέση με αυτές των κοριτσιών. Η αντίδρασή τους ήταν να κάνουν αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών ώστε αυτό να γίνει πιο ελκυστικό για τα αγόρια. Εβαλαν περισσότερες ώρες γυμναστική και διαθεματικά μαθήματα στη φύση. Για παράδειγμα, η κατασκευή μιας φωλιάς για πουλιά μπορεί να αποτελεί ένα «καλυμμένο» μάθημα Μαθηματικών, Γεωμετρίας και Μελέτης του Περιβάλλοντος! Γενικώς, παρά το τσουχτερό κρύο και το χιόνι, οι Φινλανδοί κάνουν συχνά μάθημα έξω, την ώρα που στην Ελλάδα μέχρι και τη Μελέτη Περιβάλλοντος την κάνουν στην τάξη κι ας έχει έξω ήλιο και 20 βαθμούς Κελσίου!

Η αξιολόγηση
Θα υπέθετε κανείς ότι ένα σύστημα για να λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά θα προϋπέθετε μηχανισμούς αξιολόγησης, ωστόσο η κυρία Volmari εξηγεί ότι κάτι τέτοιο δεν είναι τελικά απαραίτητο: «Δεν υπάρχουν μηχανισμοί εποπτείας και αξιολόγησης γιατί απλούστατα δεν χρειάζονται. Το αποτέλεσμα είναι ευθύνη κάθε διευθυντή αλλά και του δασκάλου που έχει μεγάλη αυτονομία. Ο εκπαιδευτικός μπορεί μόνος του να επιλέξει τη μέθοδο διδασκαλίας που θα ακολουθήσει. Ολοι αυτοαξιολογούνται και, πιστέψτε μας, αυτή η μέθοδος λειτουργεί άψογα. Είναι θέμα εμπιστοσύνης και η εμπιστοσύνη στο σύστημα είναι στην κουλτούρα του Φινλανδού».

Το επίπεδο των δασκάλων είναι άλλωστε πολύ υψηλό. Οταν το «ΘΕΜΑ» ρώτησε τι ποσοστό των εκπαιδευτικών έχει μεταπτυχιακό η απάντηση ήταν: «Το 100%!». Οπως μας εξήγησε η κυρία Volmari, «δίνουμε μεγάλη αξία στην παιδεία. Η Φινλανδία ήταν ένα φτωχό κράτος που για να τα καταφέρει πόνταρε στην εκπαίδευση. Για μας ήταν και παραμένει ο μόνος δρόμος ανέλιξης στην κοινωνική πυραμίδα. Στη χώρα μας δεν υπήρχε αριστοκρατία ή οικογενειοκρατία, έπρεπε να δουλέψουμε και να εκπαιδευτούμε».

«Μα γιατί τα κουράζετε έτσι τα παιδιά;»
Το φροντιστήριο είναι άγνωστη λέξη, όπως και σε πολλές χώρες του εξωτερικού, ενώ ο αριθμός των εργασιών για το σπίτι είναι πάντα πολύ περιορισμένος και κανένα παιδί δεν θα αφιερώνει γι’ αυτές περισσότερο από μισή ώρα. Τα παιδιά, τα απογεύματα, βρίσκονται συνήθως με τους φίλους τους για παιχνίδι. Οταν η υπεύθυνη του Συμβουλίου Παιδείας ακούει ότι στην Ελλάδα ακόμα και παιδιά Δημοτικού κάνουν μετά το σχολείο φροντιστήριο Αγγλικών, Γερμανικών αλλά και κάποιο άθλημα, κουνάει το κεφάλι: «Μα γιατί τα κουράζετε έτσι τα παιδιά;» ρωτάει, θεωρώντας ότι το σχολείο θα έπρεπε να εγγυάται και με το παραπάνω όλες αυτές τις δραστηριότητες.

Πικρή ιστορία στην Ελλάδα είναι και το ολοήμερο σχολείο. Αρχικά αντιμετωπίστηκε πολύ καχύποπτα και χαρακτηρίστηκε ως «πάρκινγκ παιδιών», στη συνέχεια έγιναν προσπάθειες να καθιερωθεί και τέλος έφτασε να υπολειτουργεί, αναγκάζοντας πολλούς εργαζόμενους γονείς να καταφεύγουν στη λύση του ιδιωτικού σχολείου που προϋποθέτει πολλές στερήσεις. Στη Φινλανδία, το κράτος κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τους γονείς και δεν τους «τιμωρεί» που έχουν παιδιά ή δουλεύουν μέχρι αργά. Τα σχολεία είναι ολοήμερα, τα παιδιά τρώνε πάντα μεσημεριανό εκεί, ενώ αντίστοιχα προγράμματα δραστηριοτήτων έχουν και οι δήμοι.
Σημαντικό κεφάλαιο αποτελούν οι μετανάστες. Το φινλανδικό σύστημα προσπαθεί να τους αφομοιώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, καθώς εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν θετικά στα δημογραφικά προβλήματα της χώρας. Τα παιδιά που φτάνουν στη Φινλανδία από μία ξένη χώρα μπαίνουν αρχικά σε μία προπαρασκευαστική τάξη για έναν χρόνο, όπου κάνουν ειδικά μαθήματα. Στη συνέχεια εντάσσονται στα κανονικά τμήματα, αρχικά στη γυμναστική και τις τέχνες και σταδιακά στα υπόλοιπα μαθήματα. Κάθε μαθητής που έχει δυσκολίες και κενά μένει μετά το πέρας των μαθημάτων στο σχολείο και κάνει δωρεάν φροντιστήριο με τους δασκάλους του. Επίσης, οι ξένοι μαθητές διδάσκονται τη θρησκεία τους αλλά και τη μητρική τους γλώσσα, όποια κι αν είναι αυτή.

Οι τάξεις
Ενα ακόμη εντυπωσιακό στοιχείο του «φινλανδικού θαύματος» είναι ότι οι τάξεις «χτίζονται» ευέλικτα, σύμφωνα με τη βούληση δασκάλων και καθηγητών. Συνηθίζεται, για παράδειγμα, μία τάξη να περιλαμβάνει μαζί παιδιά νηπιαγωγείου και μαθητές Α’ και Β’ Δημοτικού. Οπως μας εξήγησαν Φινλανδοί εκπαιδευτικοί, αυτό το σύστημα έχει πολύ θετικό αντίκτυπο στα παιδιά γιατί προωθεί την άμιλλα. Οι μικροί μαθητές θέλουν να μοιάσουν στους μεγάλους και δεν ντρέπονται όταν δεν καταλαβαίνουν κάτι. Οι μεγάλοι μαθητές κάνουν συνεχώς επανάληψη βοηθώντας παράλληλα τους νεαρότερους συμμαθητές τους. Την ίδια ώρα οι Φινλανδοί δίνουν μεγάλη σημασία στο σχολικό περιβάλλον. Σπουδαίοι αρχιτέκτονες αναλαμβάνουν να σχεδιάσουν σχολικά συγκροτήματα και πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα ορισμένα από αυτά να λαμβάνουν βραβεία σχεδίασης.



Οι διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Φινλανδίας μοιάζουν να μην έχουν τέλος: αρκεί να πιάσεις έναν τομέα και μεταξύ των δύο χωρών είναι σαν να μεσολαβούν έτη φωτός. Ενα χαρακτηριστικό του ελληνικού συστήματος που οι Φινλανδοί εκπαιδευτικοί απορρίπτουν είναι οι συνεχείς εξετάσεις. Στην Ελλάδα οι μαθητές γράφουν συνεχώς τεστ από την Γ’ ή και τη Δ’ Δημοτικού, ενώ η εμμονή με τις εξετάσεις φτάνει στο απόγειό της στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Το φινλανδικό μοντέλο κινείται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση και καθηγητές και δάσκαλοι σπάνια βάζουν τεστ γιατί, όπως μας δήλωσαν, η φιλοσοφία τους είναι: «Μαθαίνουμε, δεν εξεταζόμαστε».

Η νέα τεχνολογία έχει σημαντική θέση στο σύστημα, αλλά δεν κατέχει τον πρωτεύοντα ρόλο

Πηγή: «Φινλανδικό όνειρο» VS «ελληνικού εφιάλτη» - Ματίνα Νταλλαρή - 13/01/2016

Ευγένιος Τριβιζάς: «Ας φανταστούμε ...»

Ο Ευγένιος Τριβιζάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Σπούδασε νομικά και οικονομικά και είναι καθηγητής εγκληματολογίας στην Αγγλία. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ (Reading), όπου διατελεί Ομότιμος Καθηγητής, και σε άλλα πανεπιστήμια. Είναι γνωστός ως συγγραφέας βιβλίων για παιδιά από τεσσάρων χρονών και πάνω. Όλα του τα έργα τα χαρακτηρίζει πρωτοτυπία και μεγάλη φαντασία. Έχει γράψει περίπου 150 βιβλία μεταξύ των οποίων μυθιστορήματα, παραμύθια, θεατρικά έργα, αλφαβητάρια, διηγήματα, κόμικς, εκπαιδευτικά βιβλία, ενώ έχει συνεργαστεί και με παιδικά περιοδικά. Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η Φρουτοπία και το «Νησί των πυροτεχνημάτων»  ¹ .

3:53

... Η φαντασία, δηλαδή η ικανότητα να συλλαμβάνουμε στο νου μας εικόνες και ιδέες πέρα από την εμπειρική πραγματικότητα, έχει, πιστεύω, άμεση σχέση με την τεχνολογική πρόοδο, με την επιστημονική σκέψη και με το ζητούμενο σήμερα, την οικονομική ανάπτυξη.

4:12

Ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής, είχε πει ο Κένεθ Μπόλντιγκ  ² , ο οικονομολόγος, δεν είναι ούτε η γη, ούτε τα εργατικά χέρια, ούτε το κεφάλαιο, είναι η φαντασία. Και αυτό το δικαιολογεί επειδή, σε αντίθεση με όλους τους άλλους συντελεστές παραγωγής, οι οποίοι έχουν συγκεκριμένα όρια, η φαντασία, λέει ο Μπόλντιγκ είναι απεριόριστη και συνεπώς τα οφέλη της ανυπολόγιστα. Και προσθέτω ... είναι και φτηνή, δεν χρειάζεται να δανειζόμαστε για να τη χρησιμοποιήσουμε. Για να επιστρατεύσει κάποιος τη φαντασία του, ώστε να επινοήσει κάτι το πρωτοποριακό ή να λύσει κάποιο πρόβλημα, δεν απαιτείται ούτε προηγμένη τεχνολογία, ούτε υψηλά ερευνητικά κονδύλια. Ο Έντισον, που έχει κάνει πάνω από χίλιες εφευρέσεις, το είχε πει πολύ απλά: «To invent, you need just a good imagination and a pile of junk», «για να εφεύρεις χρειάζεσαι μόνο καλή φαντασία και ένα σωρό σκουπίδια».

5:22

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Σπάγκλερ  ³ , ένας θυρωρός, ο οποίος έπασχε από άσθμα και όταν ξεσκόνιζε τον ενοχλούσε η σκόνη. Προσπαθούσε λοιπόν να βρει έναν τρόπο, αντί να ανακυκλώνει την σκόνη να απαλλάσσεται από αυτήν. Έτσι επινόησε την πρώτη ηλεκτρική σκούπα χρησιμοποιώντας αρχικά, έναν ανεμιστήρα και μία μαξιλαροθήκη. Ονόμασε τη σκούπα αυτή «σουίπερ» και χάρισε μερικές ακόμα σε φίλους και συγγενείς, στις γιορτές. Μία από αυτές τις σκούπες τη χάρισε στην ξαδέλφη του, την Σουζάνα Χούβερ. Ο σύζυγος της ξαδέλφης του, ο Ουίλιαμ Χένρι Χούβερ, βιομήχανος δερματίνων ειδών, εκείνη την εποχή, είδε την σκούπα, βρήκε ενδιαφέρουσα την ιδέα και μαζί με τον Σπάγκλερ ιδρύσανε το 1912 την γνωστή εταιρία παραγωγής ηλεκτρικής σκούπας Χούβερ (Hoover).

6:20

Και αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση, είναι πάρα πολλές περιπτώσεις που για κάποια εφεύρεση δεν χρειάζεται ούτε εξειδικευμένη γνώση, ούτε υψηλά κονδύλια, ούτε οργανωμένες ομάδες ... ... ...

7:51

Για να καινοτομήσουν οι πρωτοπόροι επιστήμονες επιστρατεύουν πιο πολύ την φαντασία τους παρά τις γνώσεις τους. Ο Αϊνστάιν το είχε θέσει ξεκάθαρα: «Η φαντασία είναι σπουδαιότερο εφόδιο από τη γνώση», επειδή η γνώση περιορίζεται σε αυτό που καταλαβαίνουμε μία συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, ενώ η φαντασία αγκαλιάζει όλα αυτά που θα κατανοήσουμε στο μέλλον.

8:23

Έρχομαι τώρα σε κάτι που πιστεύω πολύ βαθιά και το λέω και το ξαναλέω, ότι στόχος της Εκπαίδευσης, του εκπαιδευτικού συστήματος, δεν πρέπει να είναι τόσο η μετάδοση γνώσεων όσο η καλλιέργεια της δημιουργικότητας και φαντασίας του παιδιού. Το έχω πει σε πολιτικούς, το έχω πει σε Υπουργούς Παιδείας, αλλά δεν φαίνεται να το καταλαβαίνουν. Και μάλιστα πρόσφατα, σε ένα βιβλίο με τίτλο: «Big Data»  ⁴  του Βίκτωρ Μέγερ, σε μία κριτική του, γράφει ο Tζάστιν Γουέμπ  ⁵ , «Γιατί να σπαταλάμε τον χρόνο μας μαθαίνοντας γεγονότα. Όσα ήταν απαραίτητο να τα απομνημονεύουμε από βιβλία μπορούμε να τα έχουμε διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή κυριολεκτικά στη τσέπη μας σε μια μικρή συσκευή, ή μεθαύριο ακόμη και στα γυαλιά μας».

9:14

Και πάλι ο Αϊνστάιν: «Never memorize something that you can look up» («Ποτέ μην απομνημονεύεις κάτι που μπορείς να αναζητήσεις»).

9:20

Παρόλα αυτά, η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και η καλλιέργεια της φαντασίας είναι από τις πιο παραμελημένες πλευρές των συγχρόνων εκπαιδευτικών συστημάτων. Παραγεμίζουμε τα παιδιά σαν γαλοπούλες με γνώσεις, πληροφορίες, γεγονότα και αφήνουμε τη φαντασία τους να λιμοκτονεί. Τα παιδιά εισέρχονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές και στραγγαλισμένες. Το βλέπω στα σχολεία που πηγαίνω. Τα μικρά παιδιά με τα οποία επικοινωνώ είναι γεμάτα φαντασία, μετά από λίγο τα βλέπεις γίνονται σαν πιόνια, σαν ρομπότ, κι αγχωμένα κιόλας από αυτά που πρέπει να μάθουν.

12:02

Δηλαδή, διαθέτουμε ικανότητες τις οποίες αντί να τις αναπτύξουμε στο εκπαιδευτικό σύστημα τις στραγγαλίζουμε, τις χάνουμε. Μαθαίνουμε τα παιδιά να υπηρετούν την πραγματικότητα αντί να την ξεπερνάνε. Και βέβαια, δεν θα σας εκπλήξει να σας πω ότι, παραμύθια γράφω, πιστεύω ότι καλύτερη τροφή της φαντασίας είναι τα παραμύθια. Και πάλι να επικαλεστώ τον Αϊνστάιν: «If you want your children to be intelligent, read them fairy tales. If you want them to be more intelligent, read them more fairy tales» («Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι ευφυή, να τους διαβάζεται παραμύθια. Αν θέλετε να είναι πιο ευφυή, να τους διαβάζεται περισσότερα παραμύθια»).

12:41

Ο Άλαν Τούριγκ, ο πατέρας της επιστήμης των Ηλεκτρονικών Εγκεφάλων, είχε επηρεαστεί στο έργο του από παραμύθια. Παραμύθια με προφητείες που διάβαζε όταν ήταν παιδί. Η αγάπη του για τα παραμύθια συνεχίστηκε σε μεγάλη ηλικία και τη μοιραζόταν αυτή την αγάπη με τον μαθηματικό Γκέντελ ο οποίος είχε πει ότι «Μόνο οι μύθοι αποδίδουν τη πραγματικότητα όπως θα έπρεπε να είναι». Ακόμα και η τραγική αυτοκτονία του Τούριγκ το 1954 ήταν μια αναπαράσταση του αγαπημένου του παραμυθιού της Χιονάτης. Αυτοκτόνησε δαγκώνοντας μια μπουκιά από ένα μήλο εμποτισμένο με κυάνιο. Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουνε, αν και δεν γίνεται δεκτό επισήμως, ότι το δαγκωμένο μήλο των ηλεκτρονικών υπολογιστών της Apple είναι φόρος τιμής στον πατέρα των ηλεκτρονικών εγκεφάλων. Δεν έχουμε καιρό να σας απαριθμήσω τον ρόλο που έχουν παίξει στη ζωή πολλών σημαντικών ανθρώπων.

13:42

Γιατί όμως είναι σημαντικά τα παραμύθια κι ο μύθος; Επειδή ο μύθος προηγείται, η πραγματικότητα έπεται. Γοργόνες κολυμπούσαν ανέκαθεν στα παραμύθια όπως επίσης και Κένταυροι κάλπαζαν ανέκαθεν στα παραμύθια. Τώρα με την βοήθεια των τρανστζένικς  ⁶ , διαγονιδιακή τεχνολογία, φανταστικά όντα δημιουργούνται το ένα μετά το άλλο. Το γαλλικό ινστιτούτο αγρονομικής έρευνας δημιουργεί το πρώτο πυγολαμπιδολαγουδάκι που φωσφορίζει σαν πυγολαμπίδα. Με την χρήση DNA αράχνης, ερευνητές στο Κεμπέκ, δημιουργούνε τον πρώτο αραχνοτράγο, από το γάλα του οποίου παρασκευάζονται πανίσχυρες ίνες για αλεξίσφαιρα γιλέκα. Το ίδιο και με τους μανδύες που σε καθιστούν αόρατο. Ανέκαθεν τους διαβάζαμε στα παραμύθια. Τώρα η επιστημονική ομάδα του Ξανκ Ζανκ στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ καταφέρνει να καταστίσει αόρατα τρισδιάστατα αντικείμενα καλύπτοντας τα με τα λεγόμενα μεταματέριαλς. Είναι κάτι σαν οπτικά τεφλόν που απωθούν τα σωματίδια του φωτός και καθιστούν το αντικείμενο αόρατο. Δηλαδή το παραμύθι εδώ και πολύ καιρό μας το λέει και τώρα το πραγματοποιούμε, το υλοποιούμε.

...............................

18:28

Και για να σας δείξω τον διωγμό της φαντασίας στην εκπαίδευση, που δεν έχουμε δυστυχώς τον χρόνο να σας αναπτύξω τους λόγους ιστορικά για τους οποίους διώκεται η φαντασία, θα σας πω μια ιστορία που μου την διηγήθηκε, δεν ζει πλέον, ο θεατρικός συγγραφέας Ιάκωβος Καμπανέλης. Μια μέρα στο ....... κέντρο που μιλούσαμε μου είπε αυτή την ιστορία για την κόρη του η οποία είναι μεγάλη γυναίκα τώρα. Μου είπε λοιπόν ότι στο σχολείο τους είχαν ζητήσει από τα παιδιά να γράψουνε πώς περάσανε το Σαββατοκύριακο τους ή κάποια γιορτή δεν θυμάμαι, και να κάνουν μία ζωγραφιά. Μου λέει ο Καμπανέλης ότι είχανε πάει με την κορούλα του μια εκδρομή με το αυτοκίνητο και όπως το αυτοκίνητο έτρεχε παρατηρούσε το κοριτσάκι από το παράθυρο τον ήλιο ανάμεσα σε διάφορα διάσελα, δηλαδή τον έβλεπε να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται και τον ξανάβλεπε και τον ξανάβλεπε όπως περνούσε το αυτοκίνητο και όταν η δασκάλα ζήτησε να κάνουν κάποια ζωγραφιά, ζωγράφισε μία σειρά από βουνά κι ανάμεσα τους πέντε ήλιους. Και γύρισε, μου λέει ο Καμπανέλης, κλαμένη από το σχολείο γιατί η δασκάλα είχε διαγράψει τους τέσσερεις ήλιους και είχε αφήσει μονάχα τον ένα. Ποια είναι η ειρωνεία; Η ειρωνεία είναι ότι και από επιστημονικής πλευράς η κορούλα του Καμπανέλη κι όχι η δασκάλα είχε δίκιο. Δεν υπάρχει ένας μόνο ήλιος, το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι το μοναδικό, οι ήλιοι είναι πολλοί, ίσως άπειροι, σίγουρα παραπάνω από πέντε.

20:07

Αυτά είχα να σας πω, παίρνω τώρα το πράσινο καγκουρό μου και επιστρέφω στο Νησί των πυροτεχνημάτων.

---

Ευγένιος Τριβιζάς. Ο καθηγητής εγκληματολογίας που ανακάλυψε τη Φρουτοπία, το γαργαλιό, το ρουφοσκόπιο αστεριών. Θεωρεί το ελληνικό σχολειό βαρετό και εχθρό της δημιουργικότητας. Είναι μόνιμος κάτοικος στο νησί των πυροτεχνημάτων ...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr

---

---

  1   https://el.wikipedia.org

  2   Ο Kenneth Ewart Boulding (January 18, 1910 – March 18, 1993) ήταν ένας οικονομολόγος, εκπαιδευτικός, ακτιβιστής της ειρήνης, ποιητής, θρησκευτικός μυστικιστής, Κουακέρος, επιστήμονας και διεπιστημονικός φιλόσοφος. (https://en.wikipedia.org)

  3   James Murray Spangler (November 20, 1848 – January 22, 1915) (https://en.wikipedia.org).

  4   Μια 22 σελίδων περίληψη του βιβλίου Big Data των Viktor Mayer-Schonberger και Kenneth Cukier, στα αγγλικά: http://www.kimhartman.se/...big-data-pdf.pdf.

  5   http://www.radiotimes.com

  6   Transgenics: ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται με την μεταφορά γονιδίων σε άλλα είδη και οι τεχνικές για τη δημιουργία οργανισμών που έχουν γονίδια από άλλα είδη (http://dictionary.reference.com) έτσι ώστε ο οργανισμός να αποκτήσει καινούργια χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορεί να κληρονομεί στους απογόνους.

---

Η καλλιέργεια της φαντασίας, η καλλιέργεια της δημιουργικότητας, της εφευρετικότητας και της καινοτομίας είναι πλέον αναγνωρισμένα διεθνώς ο σημαντικότερος σκοπός κάθε εκπαιδευτικού συστήματος. Το γνωρίζουν και οι δικοί μας νομοθέτες αλλά δυστυχώς εκτονώνουν την διάθεση τους για καλλιέργεια της δημιουργικότητας μόνο σε μια σύντομη έκθεση ιδεών στο πρώτο άρθρο του νόμου υπ’ αριθμ. 4186
για την «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης»,
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Τεύχος πρώτο, Αρ. Φύλλου 193)
17 Σεπτεμβρίου 2013. Άρθρο 1, τίτλος,
«Έννοια και Σκοποί του Γενικού Λυκείου»:

«α) Η παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου, που θα συμβάλλει στην ισόρροπη γνωστική, συναισθηματική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη όλων των μαθητών.

β) Η προαγωγή της κριτικής σκέψης, της πρωτοβουλίας, της δημιουργικότητας και των ικανοτήτων των μαθητών.

στ) Η διασφάλιση της ισορροπίας στη σχολική ζωή ούτως ώστε οι μαθητές να έχουν τη δυνατότητα να συνδυάζουν τη γνώση, τον ελεύθερο χρόνο, τη δημιουργία και τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην παραγωγή κοινών έργων στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής κοινότητας στην οποία μετέχουν.

ζ) Η ανάπτυξη δεξιοτήτων εφαρμογής της γνώσης και επίλυσης προβλημάτων.

η) Η καλλιέργεια της ικανότητας κάθε ατόμου για κριτική προσέγγιση και η ανάπτυξη δεξιοτήτων αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών και

θ) Η καλλιέργεια δεξιοτήτων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση των μαθητών στην αγορά εργασίας».

Στην συνέχεια, στην πρακτική εφαρμογή, νομοθετούν ένα σύστημα εκπαίδευσης που καλλιεργεί και αξιολογεί αποκλειστικά και μόνο την απομνημόνευση,
τη στείρα αποστήθιση.

Ο Βρετανός ψυχίατρος McGilchrist στα δύο του βιβλία («The Master and His Emissary: The Divided Brain and the Making of the Western World»/«Το Αφεντικό κι ο Υπηρέτης του: Ο διηρημένος εγκέφαλος και η δημιουργία του Δυτικού κόσμου»
και
«The Divided Brain and the Search for Meaning. Why Are We So Unhappy?»/«Ο Διαιρεμένος Εγκέφαλος και η Αναζήτηση Νοήματος. Γιατί Είμαστε τόσο Δυστυχείς;») παρουσιάζει τις διαφορές του τρόπου λειτουργίας των δύο εγκεφαλικών μας ημισφαιρίων και το έργο του είναι ένα σοβαρό επιστημονικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο μπορεί να βασιστεί η συζήτηση για την παιδεία και την αλλαγή των εκπαιδευτικών συστημάτων. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα καλλιεργεί και αξιολογεί μόνο τις μισές εγκεφαλικές λειτουργίες των μαθητών και ουσιαστικά τους σακατεύει!

Εύα Ψάλτη: «Εκπαίδευση: Το καινούργιο Νόμισμα» TEDxAcademy

Η  Εύα Ψάλτη , Παγκόσμια διευθύντρια των προγραμμάτων της Microsoft για την Εκπαίδευση, είναι υπεύθυνη για τη στρατηγική της Microsoft απέναντι στους εκπαιδευτικούς και όσους κατέχουν θέσεις ευθύνης και λήψης αποφάσεων στον τομέα της εκπαίδευσης. στην εκπομπή (της Τρίτης 8 Νοεμβρίου 2016, στις 10:11:56 π.μ.) των Νότη Παπαδόπουλου και Μάκη Προβατά, στο ραδιοφωνικό σταθμό «ΒΗΜΑ FM 99,5», μιλάει για το μάθημα των Θρησκευτικών:

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη … όλοι μαθαίναμε με τον ίδιο τρόπο, με τον ίδιο ρυθμό, παρόλο που μερικοί από μας είμασταν οπτικοί τύποι, άλλοι μαθαίναμε μέσω εξερεύνησης, και μερικοί από μας είχαμε ειδικές μαθησιακές ανάγκες. Στα είκοσι μου περίπου έφυγα στην Αμερική για να συνεχίσω και παρόλο που είχα πάει στην άλλη άκρη του κόσμου, η εμπειρία ήταν ακριβώς η ίδια. Όταν τελείωσα τις σχολές αισθανόμουν ότι ήμουν φοβερά αποκομμένη από τα εργασιακά δρώμενα, από αυτά που ζητούσαν οι εργοδότες και πως θα μπορούσα να είμαι επιτυχημένη. Και μετά άλλαξαν τα πάντα, πήγα στο Σιάτλ, στην άλλη άκρη της Αμερικής και εκεί πήγα σε ένα πανεπιστήμιο που ήταν γνωστό για τις ανορθόδοξες μεθόδους εκπαίδευσης που είχε, ήταν από τα πιο καινοτόμα πανεπιστήμια. Βασιζόταν σε μεθόδους αυτοεξερεύνησης, ενδοσκόπησης των φοιτητών. Οι φοιτητές ήταν αυτοί που οδηγούσαν τη μάθηση τους με τους καθηγητές να τους υποστηρίζουν και να τους συντονίζουν. Για παράδειγμα αρχικά συναντηθήκαμε σε ένα νησί, έξω από το Σιάτλ, και για τέσσερεις ημέρες αυτό που κάναμε ήταν να βρούμε ποιοι είμαστε εμείς, ποιοι είναι οι στόχοι μας, ποια είναι η εμπειρία μας, από πού ερχόμαστε, τι θέλουμε να κάνουμε, ποια είναι η ομάδα, πως είμαστε εμείς ως μέλος αυτής της ομάδας και πως μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον και την ομάδα ως σύνολο. Όλη εκείνη η εμπειρία με άλλαξε ολοκληρωτικά, με βοήθησε στην επαγγελματική μου καριέρα.

Το πρόβλημα που βλέπουμε με την εκπαίδευση παγκοσμίως είναι ότι αυτό που βιώνουμε τώρα είναι μιας εποχής 100-200 ετών πριν, ουσιαστικά είναι εκπαίδευση βικτωριανής εποχής. Οι τάξεις δεν έχουν αλλάξει πολύ. Τότε προετοιμάζαμε τους μαθητές να βγούνε στη πρώτη βιομηχανική επανάσταση γιατί θέλαμε άτομα που να ακολουθούν οδηγίες, να μην έχουν πρωτοβουλία, γιατί αυτό ήθελαν οι εργοδότες. Τώρα όμως ο εργασιακός χώρος είναι εντελώς διαφορετικός. Οι εργοδότες ζητάνε άτομα που να μην είναι απλά καλοί στο κομμάτι τους, αλλά ζητάνε άτομα που να έχουνε τις δεξιότητες του 21ου αιώνα. Ενώ η εργασιακή αγορά έχει εξελιχθεί οι τάξεις μας είναι ακόμα ίδιες. Ο τρόπος που εκπαιδεύουμε τους μαθητές δεν έχει αλλάξει πάρα πολύ εδώ και 100-200 χρόνια. Οι εργοδότες ζητάνε άτομα δημιουργικά, να μπορούν να συνεργάζονται, να έχουν κριτική σκέψη, υπολογιστική σκέψη και κοινωνική ευαισθησία.

Ο Μαρκ Πρένσκι το είπε πολύ πετυχημένα: «Τα παιδιά μεγάλωναν στο σκοτάδι. Το σχολείο τα φώτιζε. Σήμερα, τα παιδιά μεγαλώνουν στο φως και το σχολείο τα συσκοτίζει» (Marc Prensky). Πριν εκατό χρόνια οι άνθρωποι μεγάλωναν σε κλειστές κοινωνίες, δεν ταξίδευαν πολύ, ήταν στα χωριά τους, στις πόλεις τους, ο κόσμος τους και τα ερεθίσματα τους ήταν πολύ περιορισμένα. Οπότε οι μαθητές πηγαίναν στο σχολείο και τους ανοιγόταν ένας καινούργιος κόσμος μπροστά τους, ήταν σαν διαφωτισμός. Σήμερα οι μαθητές μεγαλώνουν με άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω του διαδικτύου, των υπολογιστών, των κινητών, οπότε αν αυτή η τεχνολογία δεν τους ακολουθεί στο χώρο της εκπαίδευσης θα χάσουν το ενδιαφέρον τους, δεν θα προχωρήσουν βάση των δυνατοτήτων τους και δεν θα έχουν λαμπρό μέλλον.

Ο Ρίτσαρντ Ράιλι, ο πρώην Υπουργός Παιδείας της Αμερικής το είχε πει πολύ καλά: «Η εκπαίδευση πρέπει να προετοιμάζει τους νέους για θέσεις εργασίας που δεν υπάρχουν ακόμα, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί, για να λύσουν προβλήματα τα οποία δεν γνωρίζουμε ακόμα». (Richard Riley).

Μερικά παραδείγματα από σχολεία.

1. Το Saint Thomas School στο Σιάτλ ( https://www.stthomasschool.org/ ), είναι δημοτικό και γυμνάσιο. Έχει μη τυπικούς χώρους τάξεων όπου μπορούν να συνεργάζονται οι μαθητές … Έχει το χαμηλότερο ποσοστό απουσιών και πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας στο πανεπιστήμιο.

2. Το Cornwallis Academy ( http://www.futureschoolstrust.com ), Kent, στην Αγγλία, είναι γυμνάσιο και λύκειο επίσης έχει πολύ μοντέρνους χώρους και οι καθηγητές είναι σαν συντονιστές, καταλύτες, μέντορες.

3. Το Crescent Girls School ( http://www.crescent.edu.sg/ ) στη Σιγκαπούρη είναι γυμνάσιο και λύκειο θετικών σπουδών. 75% των εργασιών στο μέλλον θα είναι βάση των θετικών μαθημάτων.

Υπάρχουν καταπληκτικές δουλειές που γίνονται σε σχολεία εδώ στην Ελλάδα και ελπίζω να στραφούμε σε αυτά τα φωτεινά παραδείγματα για να γίνουν καταλύτες και να φέρουν μια πιο ολική αλλαγή.

Και πριν τελειώσω να μοιραστώ μαζί σας τέσσερεις καλές πρακτικές.

1. Πρέπει να υπάρχει ένας στρατηγικός στόχος, να υπάρχει ένα ισχυρό όραμα μετασχηματισμού. Τι θέλουμε να κάνουμε; Γιατί είναι αυτή η αλλαγή; Τι είναι η επιτυχία, πως φαίνεται η επιτυχία; Ποιοι είναι οι φορείς, οι παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν;

2. Ο μαθητής πρέπει αν είναι στο επίκεντρο της γνώσης. Κάθε μαθητής είναι διαφορετικός, έχει διαφορετικά κίνητρα, διαφορετικές κλίσεις, διαφορετικές εμπειρίες, στόχους, πρέπει να υποστηρίξουμε την εξατομικευμένη μάθηση.

3. Οι εκπαιδευτικοί είναι ήρωες. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο του εκπαιδευτικού, ως λειτουργού, ως συντονιστή, ως μέντορα που μπορεί να υποστηρίξει τους μαθητές.

4. Έχω πάει σε τάξεις καινοτόμων εκπαιδευτικών που κάνουν εκπληκτικά πράγματα και επειδή δεν έχουν την υποστήριξη του διευθυντή ή της διευθύντριας δεν πάνε παραπέρα από τη τάξη τους. Καλώ όλους μας να αναγνωρίσουμε τους καινοτόμους εκπαιδευτικούς που έχουμε, να βοηθήσουμε και να δυναμώσουμε και να αναπτύξουμε δυνατούς ηγέτες για να βοηθήσουμε τους μαθητές να μας βοηθήσουν να αλλάξουμε την Ελλάδα για το 2030 και παραπέρα. Ευχαριστώ πολύ.»

Πηγή: http://www.tovima.gr/ (1ο, 10:11:56)

Κορνήλιος Καστοριάδης: «Αν δεν υπάρχει έρωτας μες στην εκπαίδευση δεν υπάρχει εκπαίδευση!»

«Θα έλεγα πρώτα πρώτα ότι δεν μπορούμε να χωρίσουμε την εκπαίδευση από τη συνολική κοινωνική κατάσταση. Ο μακαρίτης, ο καημένος ο Πλάτων έλεγε ήδη ότι ακόμα και οι τοίχοι της πόλης εκπαιδεύουν τους ανθρώπους και νομίζω ότι αυτό είναι μια τρομερά σημαντική και βαριά αλήθεια. Η εκπαίδευση ενός ανθρώπου, η παιδεία ενός ανθρώπου αρχίζει από την ηλικία μηδέν και φτάνει ως την ηλικία ωμέγα, δηλ. τη στιγμή που θα πεθάνει, συνεχώς διαμορφώνεται αυτός ο άνθρωπος.

»Διαμορφώνεται από τι; Διαμορφώνεται από όλα όσα προσλαμβάνει. Διαμορφώνεται από όλα όσα είναι γύρω του.

»Λοιπόν, τί διαμόρφωση υφίστατο ένας αρχαίος Αθηναίος περπατώντας, βλέποντας την Ακρόπολη, την Αγορά, τη Στοά και τα λοιπά και τα λοιπά και τί διαμόρφωση υφίσταται ένας σημερινός Αθηναίος ζώντας μέσα σε αυτό το φρικτό τερατούργημα που λέγεται Αθήνα και που έγινε τερατούργημα μέσα σε σαράντα χρόνια, δυνάμει όλων των μεγαλοφυών πολιτικών μας; Δεν είναι έτσι!... Ή τι διαμόρφωση υφίστατο ένας αρχαίος Αθηναίος βλέποντας τραγωδίες στο θέατρο του Διονύσου και τί διαμόρφωση υφίσταται σήμερα ένας άνθρωπος βλέποντας τις διαφημίσεις της τηλεόρασης, δεν ξέρω τι!...

»Για να υπάρξει πραγματική εκπαίδευση με την αυστηρή έννοια του όρου υπάρχει μια βασική προϋπόθεση: είναι ότι αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται αντικείμενο επένδυσης και πάθους και από τους εκπαιδευτές και από τους εκπαιδευόμενους και, για να το πω καθαρά, ότι αν δεν υπάρχει έρωτας μες στην εκπαίδευση δεν υπάρχει εκπαίδευση!

»Εάν κάποιος κάτι μαθαίνει μέσα στο σχολείο είναι διότι, διαδοχικά, έναν καθηγητή σε κάποια τάξη –και στο πανεπιστήμιο ακόμη- τον ερωτεύεται και τον ερωτεύεται διότι βλέπει ότι αυτός ο ίδιος ο καθηγητής είναι ερωτευμένος με αυτό που διδάσκει.

»Λοιπόν, για να τα πω επίσης καθαρά και για να γίνω πλήρως απεχθής σ’ αυτούς που με ακούνε, σήμερα οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τις επαγγελματικές τους διεκδικήσεις, οι οικογένειες ασχολούνται με το να πάρει το παιδί ένα ‘χαρτί’ και τα παιδιά ασχολούνται με οτιδήποτε άλλο εκτός από την επένδυση των πραγμάτων που μαθαίνουν. Λοιπόν, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εκπαίδευση.

»Στη Γαλλία αλλάζουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα κάθε ένα χρόνο και το σύστημα και τα λοιπά και τα λοιπά… Κάθε υπουργός παιδείας αλλάζει και κάθε χρόνο πάει και χειρότερα το πράγμα, γιατί; Γιατί δεν μπορούν να αλλάξουν, ούτε είναι ικανοί να σκεφτούν πού είναι το πραγματικό πρόβλημα.

»Το πραγματικό πρόβλημα είναι αυτός ο έρωτας των παιδιών για αυτόν που τους διδάσκει και γι' αυτά τα οποία διδάσκει, του διδάσκοντος για τα παιδιά και γι' αυτά που διδάσκει ο ίδιος και της οικογένειας, η οποία επενδύει όλα αυτά τα πράγματα.

»Για να υπάρξουν όλα αυτά πρέπει να υπάρξει μια άλλη στάση απέναντι στη ζωή και στη γνώση και όχι απλώς η στάση ότι πηγαίνουμε στο σχολείο για να πάρουμε το καλύτερο δυνατό «χαρτί» που θα μας κάνει μετά να έχουμε το καλύτερο δυνατό επάγγελμα ή να μας κάνει να βγάλουμε τα περισσότερα δυνατά λεφτά.

»Όσο υπάρχει αυτή η νοοτροπία, θα υπάρχει μια συνεχής χειροτέρευση, όπως τη βλέπουμε και σε χώρες όχι σαν την Ελλάδα, αλλά σε μια χώρα όπως η Γαλλία, που έχει τεράστιες ισχυρές παραδοσιακές δομές από δέκα αιώνες και ιδίως στο θέμα της εκπαίδευσης, όπου βλέπει κανείς τη συνεχή φθορά των Λυκείων, των Γυμνασίων, εκεί πέρα και των εκπαιδευτικών και των μαθημάτων που διδάσκονται και των παιδιών και των οικογενειών. Και αυτό είναι όλο το κοινωνικοϊστορικό ρεύμα».

 

 

Πηγή: Καστοριάδης: Για την Εκπαίδευση (www.topikopoiisi.eu)

Από την αρχαία ελληνική Μυθολογία και την Παλαιά Διαθήκη για τη Δημιουργικότητα ...

«Ο Ουρανός και η Γη, δουλειά δεν είχανε, παιδιά κάνανε ... Να, λοιπόν γεννοβόλημα ο Ουρανός, αλλά όσο γένναγε δεν τάβλεπε καλά τα πράγματα. ... Ο Ουρανός τα μυριζότανε. Τούτα τα σκατόπαιδα, κάποτε θα του κάνουνε κανά χουνέρικαι τόνε ρίξουνε ... τα πέταγε, λοιπόν, στα έγκατα της γης και τάφηνε κει πέρα να μην του χαλάνε τη μανέστρα.

Η Γαία, όμως, μάνα ήτανε και της κακοφαινότανε να γεννάει ασταμάτητα και να μην έχει παιδί δίπλα της. Είδε κι απόειδε, φαίνεται βαρέθηκε και τον Ουρανό, όλο τα ίδια και τα ίδια, έπιασε και σκάρωσε ένα μεταλλικό δρεπάνι ... και πήγε κι αντάμωσε τα παιδιά της.

- Ξέρετε τι θα του κάνω αυτουνού;

- Θα του κόψω ... «πάσαν πατρότητος ελπίδα» ...

Φρικιάσανε τα παιδιά, «όχι, δεν γίνονται τέτοια», πετάχτηκε όμως ο νεώτερος, ο Κρόνος, και λέει, «Εγώ».

Τα συμφωνήσανε μάνα και γιος, κι ένα βράδυ ... ο Κρόνος, του έκοψε ότι ήτανε να κοπεί. ... Ο Ουρανός δεν πέθανε μ’ όλη τη λαχτάρα πούπαθε ... άλλα ο Κρόνος έγινε Βασιλεύς ... και πήρε τη Ρέα για γυναίκα του.

Ο Κρόνος και το Ρεάκι αρχίσανε κι αυτοί την παιδοποιΐα. ... Αλλά ο Κρόνος δεν ήτανε κορόιδο να τα ρίχνει στον Τάρταρο τα παιδιά. Σου λέει, Τάρταρος είναι αυτός. Ξέρω ‘γω, μη βρεθεί κάνα δρεπάνι και βγει κάνας μούλος και μου ανάψει δουλειές ...

Μόλις γεννιόντουσαν, λοιπόν, φώναζε τη γυναίκα του:

- Γεννήσατε μανδάμ;

- Ναι.

- Φέρτο να το δω κι εγώ.

Τόφερνε η Ρέα τυλιγμένο το μωρό, άνοιγε το στόμα του ο Κρόνος και το ... κατάπινε.

Ό,τι πάθαινε η Γαία, τα πάθαινε και χειρότερα η Ρέα. Στεναχωριότανε, λοιπόν, πολύ, κι άμα ξανάμεινε έγκυος, πάει στους γονείς της.

- Τι θα γίνει; Θα μου το φάει κι αυτό.

- Να πας να γεννήσεις στη Κρήτη. Της λέει ο πατέρας της. Πάει στην Κρήτη η Ρέα, γεννάει, κρύβει το παιδί, μετά παίρνει μια θεοκοτρώνα, την τυλίγει στις φασκιές και το πάει του Κρόνου.

- Θα το φάτε;

- Αμ τι θα το κάνω;

- Καλή όρεξη.

Καταπίνει την κοτρώνα ο Κρόνος και του κάθησε στο στομάχι ...

- Καλά έκανα και τον έφαγα, αυτός θάβγαινε σκληρός.

Το παιδί το λέγανε Δία και μεγάλωσε κρυφά στην Ίδη ...

Μεγάλωνε ο Δίας με γάλα και με νέκταρ, γινότανε δυνατός και θαρραλέος, τίποτα δεν λογάριαζε παρά μόνο πώς να πάρει την εξουσία από τον μπαμπά του, τον γέρο Κρόνο.

Σηκώθηκε, λοιπόν, το Διάκι, να πα να τα βάλει με τον πατέρα του. Η Γαία, σαν μάνα, τον κανακάρη της υποστήριζε.

- Παραιτείσαι με το καλό, υπέρ του υιού υμών, Κύριε;

- Δεν φταίει κάνας άλλος. Φταίω εγώ που δεν τον κατάπια.

Είχε καταπιεί όμως τ’ άλλα του παιδιά και ο Ζευς προμηθεύτηκε εμετικό.

Κοιμότανε ο Κρόνος με ανοιχτό το στόμα. Ζυγώνουνε, στις άκρες των ποδιών με τη Γαία και του χύνουν το φάρμακο στον καταπιώνα του. ... Τάβγαλε όλα. Πρώτα τη πέτρα ... και μετά τα παιδιά του. Φυσικά τα παιδιά, θεοί ήτανε, δεν είχανε πεθάνει, και πήγανε στο αδελφάκι τους τον ελευθερωτή.

- Εσύ μας έβγαλες, να σε κάνουμε αρχηγό μας.

Ζορίστηκε κι ο Κρόνος με όλες του τις φύτρες εναντίον του ... απεσύρθη της εξουσίας και έμεινε ιδιωτεύων».

(Νίκου Τσιφόρου, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, εκδ. Ερμής 1986, σελ. 9-40).

Ο Ουρανός και ο Κρόνος ξεπάστρευαν τα τέκνα τους για να μην χάσουν το βασίλειο τους. Ο Αγαμέμνωνας θυσίασε τη κόρη του την Ιφιγένεια για να πάνε καλά οι δουλειές των Αχαιών. Κι ο Αβραάμ καλέστηκε να θυσιάσει τον μονάκριβο γιο του.

Το νόημα της θυσίας του Αβραάμ έγκειται εις το ότι ούτος εν τω γήρατι αυτού, τοσούτον προσεκολλήθη εις τον «κατ’ επαγγελίαν υιόν» αυτού Ισαάκ, ώστε η προς τον Θεόν αγάπη αυτού απώλεσε το πλήρωμα αυτής. Ίνα και πάλιν η προς τον Θεόν αγάπη αποβή ο «ακρογωνιαίος λίθος» της ζωής αυτού, ο Αβραάμ ώφειλε να προσφέρη θυσίαν: να σφαγιάση τον ηγαπημένον υιόν. Ότε όμως εσωτερικώς συνετελέσθη η πράξις αύτη τότε ο θάνατος του Ισάακ δεν ήτο αναγκαίος: Ηδύνατο ούτος να παραμείνη πλησίον του πατρός αυτού.

Δεν είναι δυνατόν να μη αγαπώμεν τον κόσμον, αλλ’ όταν η έλξις προς τον αυτόν υπερβαίνη την αγάπην ημών προς τον Θεόν, τότε οφείλομεν να ανεύρωμεν εν εαυτοίς δυνάμεις και να μιμηθώμεν τον Αβραάμ: Να λάβωμεν εις τας χείρας πυρ και μάχαιραν και να προσφέρωμεν ως θυσίαν παν πολύτιμον εις ημάς, χάριν του θριάμβου της αγάπης του Θεού εν ημίν (βλ. Γέν. κβ’ 6).

(Αρχιμ. Σωφρονίου, ΟΨΟΜΕΘΑ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΚΑΘΩΣ ΕΣΤΙ, σελ. 383, 159).

Το ίδιο ακριβώς πρότυπο ισχύει και για την σχέση κάθε δημιουργού με τα δημιουργήματα του, με τα έργα των χειρών, με τα «παιδιά» του. Ο δημιουργός, για να μη χάσει τη δημιουργικότητα του, για να μη στερέψει η έμπνευση μέσα του, για να μην χάσει το «βασίλειο» του, για να μην απολέσει τον «δαίμονα» του, το τζίνι του, πρέπει να εξολοθρεύει τα παιδιά του, τα έργα των χειρών ή του μυαλού του, πρέπει να απελευθερώνεται από το μέχρι πρότινος έργο του. Αν αφήνει τα «παιδιά» του να «ζουν», θα του ρημάξουν το «βασίλειο». Αν δεν δεχτεί, από καρδίας, στο επίπεδο της καρδιάς, να θυσιάσει το μονάκριβο γιο του, θα χάσει την έμπνευση φυλακισμένος στον ίδιο του τον πύργο, στα έργα των χειρών του.

Αναγκαίος ο κόπος της ανοικοδόμησης, εξίσου αναγκαίος ο κόπος και ο πόνος της κατεδάφισης. Όποιος καταφέρνει να επιστρέφει στο «μηδέν», όποιος φροντίζει να εξολοθρεύει τα «παιδιά» του, θα συνεχίσει να βασιλεύει. Αν ο ζωγράφος θαυμάζει τον πρώτο πίνακα που έκανε δεν θα ξανακάνει άλλον εμπνευσμένο, απλά θα αντιγράφει τον εαυτό του. Αν ο γράφων ηδονίζεται να διαβάζει ξανά και ξανά τα γραπτά του δεν πρόκειται να ξανακούσει το τζίνι να του ψιθυρίζει. Θα τελματώσει.

Η λατρεία του έργου του, ο αυτοθαυμασμός, ο ναρκισσισμός του δημιουργού, δεν είναι ηθικώς κακόν, είναι στρατηγικά λάθος, φτωχαίνει, μέχρι και στερεύει την έμπνευση, μαραίνει τη δημιουργικότητα.

Margaret Heffernan: «ΤΟΛΜΗΣΤΕ ΝΑ ΔΙΑΦΩΝΗΣΕΤΕ»

Οι περισσότεροι άνθρωποι αποφεύγουν ενστικτωδώς τη σύγκρουση αλλά όπως μας δείχνει η Μάργκαρετ Χέφερναν, η καλή διαφωνία είναι αναγκαία για την πρόοδο. Μας περιγράφει (ενίοτε απρόσμενα) πώς οι καλύτεροι συνεργάτες δεν επαναλαμβάνουν ο ένας τον άλλον και πώς οι σπουδαίες ερευνητικές ομάδες, σχέσεις και επιχειρήσεις επιτρέπουν στους ανθρώπους να διαφωνήσουν ριζικά.

 
Ομιλία της Margaret Heffernan (Μάργκαρετ Χέφερναν) στο TED (Technology-Τεχνολογία, Entertainment-Ψυχαγωγία, Design-Σχεδίαση)
με τίτλο:
«ΤΟΛΜΗΣΤΕ ΝΑ ΔΙΑΦΩΝΗΣΕΤΕ»
Ιούνιος 2012

Μετάφραση Leonidas Argyros

Επανεξέταση Aphrodite Constantinou

0:11 Στην Οξφόρδη τη δεκαετία του '50, υπήρχε μία εξαιρετική γιατρός, καθόλου συνηθισμένη, η οποία λεγόταν Άλις Στιούαρτ. Η Άλις ήταν ασυνήθιστη εν μέρει, φυσικά, επειδή ήταν γυναίκα, πράγμα σπάνιο τη δεκαετία του '50. Ήταν ιδιοφυία, ήταν μία από, την εποχή εκείνη, το νεότερο μέλος της Βασιλικής Ιατρικής Ακαδημίας. Ήταν ξεχωριστή επίσης γιατί συνέχισε να εργάζεται μετά το γάμο της, αφότου έκανε παιδιά, ακόμα και μετά το διαζύγιο όταν μεγάλωνε τα παιδιά της μόνη, συνέχισε να εργάζεται ως γιατρός.

0:43 Και ήταν ξεχωριστή γιατί ενδιαφερόταν πραγματικά για μια νέα επιστήμη, το αναδυόμενο πεδίο της επιδημιολογίας, τη μελέτη μοντέλων στις ασθένειες. Αλλά όπως κάθε επιστήμονας, καταλάβαινε ότι για να αφήσει τη σφραγίδα της, έπρεπε να βρει ένα δύσκολο πρόβλημα και να το λύσει. Το πρόβλημα που διάλεξε η Άλις ήταν οι αυξανόμενες περιπτώσεις παιδικών καρκίνων. Οι περισσότερες ασθένειες συνδέονται με τη φτώχεια, αλλά στην περίπτωση των παιδικών καρκίνων, τα παιδιά που πεθαίναν προέρχονταν κυρίως από εύπορες οικογένειες. Ήθελε να μάθει λοιπόν τι προκαλεί αυτή την ανωμαλία.

1:23 Η Άλις δυσκολεύτηκε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την έρευνά της. Στο τέλος έλαβε μόνο χίλιες λίρες από το Αναμνηστικό Βραβείο της Λαίδης Τάτα. Ήξερε ότι είχε μόνο μία ευκαιρία να συγκεντρώσει τα δεδομένα της. Δεν είχε ιδέα τι αναζητούσε. ΄Εψαχνε πραγματικά βελόνα στα άχυρα, οπότε ρώτησε ό,τι μπορούσε να σκεφτεί. Έτρωγαν τα παιδιά ζαχαρωτά; Έπιναν ποτά με χρωστικές ουσίες; Έτρωγαν ψάρι και τηγανιτές πατάτες; Είχαν εσωτερικές ή εξωτερικές τουαλέτες; Σε τι ηλικία ξεκίνησαν το σχολείο;

1:54 Και όταν άρχισαν να καταφτάνουν τα ερωτηματολόγιά της, ξεχώρισε ένα και μοναδικό πράγμα με μία στατιστική καθαρότητα που οι περισσότεροι επιστήμονες μόνο να ονειρευτούν μπορούν. Σε αναλογία δύο προς ένα, τα παιδιά που είχαν πεθάνει είχαν μητέρες που είχαν κάνει ακτινογραφία κατά την εγκυμοσύνη. Αυτό το εύρημα ερχόταν σε αντίθεση με την συμβατική γνώση. Η συμβατική γνώση έλεγε ότι τα πάντα ήταν ασφαλή μέχρι ενός σημείου, ενός ορίου. Ερχόταν σε αντίθεση με τη συμβατική γνώση, που ήταν ο τεράστιος ενθουσιασμός για τη νέα τεχνολογία της εποχής, τον ακτινογράφο. Και ερχόταν σε αντίθεση με την ιδέα που είχαν οι γιατροί για τον εαυτό τους, ως ανθρώπων που βοηθούν τους ασθενείς, και δεν τους βλάπτουν.

2:46 Παρόλ' αυτά, η Άλις Στιούαρτ έσπευσε να δημοσιεύσει τα αρχικά της ευρήματα στο «Δε Λάνσετ» το 1956. Οι άνθρωποι ενθουσιάστηκαν, έγινε λόγος για το βραβείο Νόμπελ, και η Άλις βιαζόταν πραγματικά να προσπαθήσει να μελετήσει όλες τις περιπτώσεις παιδικού καρκίνου που μπορούσε να βρει προτού εξαφανιστούν. Κατ'ακρίβειαν, δεν χρειαζόταν να βιαστεί. Πέρασαν 25 ολόκληρα χρόνια προτού το βρετανικό και ιατρικό -- το βρετανικό και αμερικάνικο ιατρικό κατεστημένο εγκαταλείψουν την πρακτική της υποβολής εγκύων σε ακτινογραφία. Τα δεδομένα υπήρχαν, ήταν ελεύθερα, διαθέσιμα, αλλά κανείς δεν ήθελε να ξέρει. Ένα παιδί την εβδομάδα πέθαινε, αλλά τίποτα δεν άλλαζε. Η ελευθερία από μόνη της δεν φέρνει την αλλαγή.

3:44 Για 25 χρόνια η Άλις Στιούαρτ έδινε μεγάλη μάχη. Πώς ήξερε ότι έχει δίκιο; Είχε ένα εκπληκτικό μοντέλο σκέψης. Δούλευε με έναν στατιστικολόγο, τον Τζορτζ Νιλ, και ο Τζορτζ ήταν περίπου ό,τι δεν ήταν η Άλις. Η Άλις ήταν κοινωνική, ο Τζορτζ ήταν ένας ερημίτης. Η Άλις ήταν θερμή και έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για τους ασθενείς της. Ο Τζορτζ ειλικρινά προτιμούσε τους αριθμούς από τους ανθρώπους. Αλλά είπε κάτι το εκπληκτικό για την επαγγελματική τους σχέση. Είπε, «Δουλειά μου είναι να αποδείξω ότι η Δρ. Στιούαρτ έχει λάθος.» Αναζητούσε ενεργά να αντικρούσει τις αποδείξεις της. Διαφορετικούς τρόπους να ερμηνεύσει τα μοντέλα της, τις στατιστικές της, διαφορετικούς τρόπους να αναλύσει τα δεδομένα ώστε να καταρρίψει τις αποδείξεις της. Θεωρούσε δουλειά του τη δημιουργία αντιθέσεων στις θεωρίες της. Διότι μόνο με το να μην είναι σε θέση να αποδείξει ότι κάνει λάθος, μπορούσε ο Τζορτζ να δώσει στην Άλις την εμπιστοσύνη που χρειαζόταν ώστε να ξέρει ότι έχει δίκιο.

4:55 Είναι ένα καταπληκτικό μοντέλο συνεργασίας, σκεπτόμενοι συνεργάτες που δεν επαναλαμβάνει ο ένας τον άλλον. Ανρωτιέμαι πόσοι από εμάς έχουν, ή τολμούν να έχουν, τέτοιους συνεργάτες. Η Άλις και ο Τζορτζ ήταν πολύ καλοί στη σύγκρουση. Τη θεωρούσαν σκέψη.

5:21 Τι απαιτεί λοιπόν αυτό το είδος εποικοδομητικής σύγκρουσης; Πρώτα απ' όλα, απαιτεί να βρούμε ανθρώπους που διαφέρουν σημαντικά από εμάς. Που σημαίνει ότι πρέπει να αντισταθούμε στην νευροβιολογική ορμή, σύμφωνα με την οποία προτιμούμε ανθρώπους κυρίως σαν εμάς, και σημαίνει ότι πρέπει να αναζητήσουμε ανθρώπους με διαφορετικά υπόβαθρα, διαφορετικές επιστήμες, διαφορετικούς τρόπους σκέψης και διαφορετικές εμπειρίες, και να βρούμε τρόπους να συνεργαστούμε. Αυτό απαιτεί πολλή υπομονή και ενέργεια.

5:57 Και όσο περισσότερο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο νομίζω ότι πρόκειται για ένα είδος αγάπης. Γιατί πολύ απλά δεν αφιερώνεις τόση ενέργεια και χρόνο αν δεν σε νοιάζει. Και σημαίνει επίσης ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε γνώμη. Η κόρη της Άλις μου είπε ότι κάθε φορά που η Άλις συγκρούονταν με κάποιον άλλον επιστήμονα, την έκανε να σκέφτεται ξανά και ξανά. «Η μητέρα μου» είπε, «η μητέρα μου δεν απολάμβανε τις συγκρούσεις, αλλά ήταν πολύ καλή σε αυτές.»

6:35 Στις διαπροσωπικές σχέσεις αυτό δεν είναι πολύ δύσκολο. Αλλά νομίζω πως τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, πολλές από τις μεγαλύτερες καταστροφές που βιώσαμε, κατά κύριο λόγο δεν προκαλούνται από μεμονωμένα άτομα, αλλά από οργανισμούς, ορισμένοι από τους οποίους είναι μεγαλύτεροι και από μία χώρα, πολλοί από αυτούς είναι ικανοί να επηρεάσουν εκατοντάδες, χιλιάδες, ακόμα και εκατομμύρια ζωές. Πώς σκέφτονται οι οργανισμοί; Λοιπόν, στο μεγαλύτερο μέρος τους, δεν σκέφτονται. Όχι γιατί δεν θέλουν, αλλά γιατί δεν μπορούν. Και δεν μπορούν γιατί οι άνθρωποί τους φοβούνται υπερβολικά τη σύγκρουση.

7:19 Σε έρευνες Ευρωπαίων και Αμερικανών διεθυντικών στελεχών, το 85 τοις εκατό παραδέχτηκε ότι είχαν θέματα ή προβληματισμούς στη δουλειά τα οποία φοβούνταν να αναφέρουν. Φοβούνταν τη σύγκρουση που θα προκαλούσαν, φοβούνταν να εμπλακούν σε καβγάδες που δεν ήξεραν πώς να χειριστούν, και ένιωθαν ότι επρόκειτο να χάσουν. 85 τοις εκατό είναι ένας πραγματικά μεγάλος αριθμός. Σημαίνει ότι οι οργανισμοί δεν μπορούν να κάνουν αυτό που έκαναν θριαμβευτικά ο Τζορτζ και η Άλις. Δεν μπορούν να σκεφτούν μαζί. Και σημαίνει ότι άνθρωποι όπως πολλοί από εμάς, οι οποίοι πρέπει να διευθύνουν οργανισμούς, και έχουν προσπαθήσει πολύ να βρουν τους καλύτερους ανθρώπους που μπορούν, κατά κύριο λόγο αποτυγχάνουν να τους χρησιμοποιήσουν.

8:14 Πώς θα αποκτήσουμε τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε; Γιατί χρειάζεται τέχνη και εξάσκηση. Αν πρόκειται να μην φοβόμαστε τη σύγκρουση, πρέπει να την δούμε ως σκέψη, και να γίνουμε πολύ καλοί σε αυτήν. Πρόσφατα λοιπόν συνεργάστηκα με ένα διευθυντικό στέλεχος ονόματι Τζο, και ο Τζο εργαζόταν σε μία εταιρία ιατρικών μηχανημάτων. Ο Τζι ανησυχούσε πολύ για τη συσκευή στην οποία εργαζόταν. Πίστευε ότι είναι υπερβολικά περίπλοκη και πίστευε ότι η πολυπλοκότητά της δημιουργούσε περιθώρια λάθους που μπορούσαν πραγματικά να βλάψουν ανθρώπους. Φοβόταν ότι θα έβλαπτε τους ασθενείς που προσπαθούσε να βοηθήσει. Αλλά όταν κοίταξε γύρω του στον οργανισμό, κανείς δεν έμοιαζε ν' ανησυχεί. Δεν ήθελε λοιπόν να πει κάτι. Στο κάτω κάτω της γραφής, ίσως να ήξεραν κάτι παραπάνω. Ίσως να τον περνούσαν για χαζό. Αλλά εξακολουθούσε να ανησυχεί, τόσο πολύ που έφτασε στο σημείο να σκέφτεται ότι το μοναδικό πράγμα που μπορούσε να κάνει ήταν να παραιτηθεί από μια δουλειά που αγαπούσε.

9:21 Στο τέλος ο Τζο και εγώ βρήκαμε ένα τρόπο ώστε να κάνει γνωστές τις ανησυχίες του. Και τότε έγινε αυτό που σχεδόν πάντα συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις. Αποδείχτηκε ότι όλοι είχαν ακριβώς τις ίδιες ερωτήσεις και αμφιβολίες. Οπότε τώρα ο Τζο είχε συμμάχους. Μπορούσαν να σκεφτούν μαζί. Και ναι, υπήρχαν πολλές συγκρούσεις και συζητήσεις και επιχειρήματα, αλλά αυτό επέτρεψε στους πάντες να είναι δημιουργικοί, να λύσουν το πρόβλημα και ν' αλλάξουν τη συσκευή.

9:56 Ο Τζο ήταν αυτό που πολλοί άνθρωποι θα αποκαλούσαν πληροφοριοδότη, μόνο που σαν όλους τους πληροφοριοδότες, δεν ήταν παλαβός, ήταν αφοσιωμένος με πάθος στον οργανισμό και τους υψηλότερους στόχους που υπηρετούσε ο οργανισμός. Αλλά φοβόταν πολύ τη σύγκρουση, μέχρι που τελικά φοβήθηκε περισσότερο τη σιωπή. Και όταν τόλμησε να μιλήσει, ανακάλυψε περισσότερα μέσα του και μεγαλύτερη ευελιξία στο σύστημα απ' ό,τι είχε φανταστεί ποτέ. Και οι συνάδερφοί του δεν τον θεωρούν παλαβό. Τον θεωρούν ηγέτη.

10:42 Οπότε, πώς μπορούμε να έχουμε αυτές τις συζητήσεις πιο εύκολα και πιο συχνά; Το πανεπιστήμιο του Ντελφτ απαιτεί από τους διδακτορικούς φοιτητές του να καταθέσουν πέντε προτάσεις που είναι διατεθειμένοι να υπερασπιστούν. Το περιεχόμενο δεν έχει τόση σημασία όσο το ότι οι φοιτητές είναι πρόθυμοι και ικανοί να αντισταθούν στην εξουσία. Νομίζω πως είναι ένα εκπληκτικό σύστημα αλλά το να το αφήνουμε μόνο στους διδακτορικούς φοιτητές είναι πολύ λίγοι άνθρωποι και πολύ αργά στη ζωή. Νομίζω ότι πρέπει να διδάσκουμε αυτές τις δεξιότητες σε παιδιά και ενήλικες σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους, αν θέλουμε οργανισμούς που σκέφτονται και μία κοινωνία που να σκέφτεται.

11:29 Οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες καταστροφές που έχουμε ζήσει σπάνια προκαλούνται από μυστικές ή κρυμμένες πληροφορίες. Προέρχονται από πληροφορίες που είναι ελεύθερα διαθέσιμες εκεί έξω, αλλά που ηθελημένα δεν τις βλέπουμε, γιατί δεν αντέχουμε, δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε, τη σύγκρουση που προκαλούν. Αλλά όταν τολμούμε να σπάσουμε αυτή τη σιωπή, ή όταν τολμούμε να δούμε, και προκαλούμε σύγκρουση, επιτρέπουμε στον εαυτό μας και στους ανθρώπους γύρω μας να συλλογιστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα.

12:10 Η ελεύθερη πληροφορία είναι εκπληκτική, τα ελεύθερα δίκτυα είναι αναγκαία. Αλλά η αλήθεια δεν θα μας απελευθερώσει μέχρι να αναπτύξουμε τις ικανότητες και τη συνήθεια και το ταλέντο και το ψυχικό σθένος να την χρησιμοποιήσουμε. Η ελευθερία δεν είναι το τέλος. Είναι η αρχή.

12:32 (Χειροκρότημα)

Christopher Emdin: «Διδάξτε τους Δασκάλους πώς να Δημιουργούν Μαγεία»

Ο Κρις Έμντιν το λέει ΜΑΓΕΙΑ και εννοεί τη δυνατότητα του δασκάλου να σαγηνεύει, να γοητεύει. Αυτή η «ΜΑΓΕΙΑ», αυτή η γοητεία, έχει να κάνει με την καλλιέργεια του ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. Όταν ο θνητός έχει ΠΝΕΥΜΑ -κι όχι απλώς «πουλάει πνεύμα»- τότε γοητεύει, συναρπάζει, είναι ερωτεύσιμος, καλεί και προκαλεί τον ΕΡΩΤΑ. Ο Ελληνισμός, οι Έλληνες (οι αρχαίοι Έλληνες), είχαν δύο φτερά, η παιδεία τους καλλιεργούσε δύο φτερά, τον ΛΟΓΟ και τον ΕΡΩΤΑ ... Αν ήμασταν στον πολιτισμό Έλληνες, θα ξεχειλίζαμε, θα αναβλύζαμε ΛΟΓΙΑ και ΡΥΘΜΟ-ΜΟΥΣΙΚΗ-ΧΟΡΟ, ΛΕΞΕΙΣ και ΕΙΚΟΝΕΣ, ΣΚΕΨΕΙΣ και ΕΜΠΝΕΥΣΗ(!!), θα ήμασταν κήρυκες του ΛΟΓΟΥ και του ΕΡΩΤΑ ...

Σήμερα, Δευτέρα του ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ που επίμονα κι αμετανόητα εδώ κι αιώνες ΤΟ βλασφημούμε και σερνόμαστε πάνω σε τούτη τη γη όπου πατούμε, ξεροί κι ανέμπνευστοι, ΑΝΕΡΑΣΤΟΙ!

Όπως είχε πει κάποτε ο άγιος Παΐσιος σε σύναξη «συναγμένων»:

«Εδώ, όχι Περιστέρι ...,

ούτε κοτόπουλο δεν μπορεί να ΚΑΤΕΒΕΙ»!!!

 

Τι κοινό έχουν οι συναυλίες ραπ, το κουβεντολόι στα κουρεία και οι κυριακάτικες λειτουργίες; Σύμφωνα με τον Κρίστοφερ Έμντιν, όλα αυτά κατέχουν την κρυφή μαγεία για να συναρπάζουν και να διδάσκουν ταυτόχρονα, και αυτό είναι μια ικανότητα που συχνά δεν τη διδάσκουμε στους εκπαιδευτικούς. Ο υπερασπιστής της επιστήμης (και συνιδρυτής της Science Genius B.A.T.T.L.E.S. μαζί με τον ράπερ GZA των Wu-Tang Clan) προσφέρει ένα όραμα για να ζωντανέψει τις τάξεις.

 
Ομιλία του Christopher Emdin (Κρις Έμντιν) στο TED (Technology-Τεχνολογία, Entertainment-Ψυχαγωγία, Design-Σχεδίαση)
με τίτλο:
«ΔΙΔΑΞΤΕ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΠΩΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΜΑΓΕΙΑ»
Οκτώβριος 2013

Μετάφραση Miriela Patrikiadou

Επανεξέταση Stefanos Reppas

0:12

Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια επίδοξη δασκάλα που εργάζεται πάνω σε μια 60σέλιδη μελέτη βασισμένη σε μια παλιά εκπαιδευτική θεωρία που ανέπτυξε κάποιος εκλιπών καθηγητής εκπαίδευσης και αναρωτιέται τι έχει να κάνει αυτή η εργασία με την οποία ασχολείται με αυτό που θέλει να κάνει στη ζωή της, το οποίο είναι να γίνει εκπαιδευτικός, να αλλάξει ζωές και να πυροδοτήσει μαγεία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας επίδοξος δάσκαλος που κάνει μεταπτυχιακό στην εκπαίδευση και που παρακολουθεί έναν καθηγητή να φλυαρεί για τη συμμετοχή με τον πιο αμέτοχο τρόπο. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια πρωτοετής δασκάλα στο σπίτι της που μελετάει σχέδια εκμάθησης προσπαθώντας να βγάλει νόημα από τα πρότυπα, από το πώς να βαθμολογήσει κατάλληλα τους μαθητές, ενώ ταυτόχρονα λέει στον εαυτό της, ξανά και ξανά, «Μη χαμογελάς μέχρι τον Νοέμβριο», επειδή αυτό της έμαθαν στην εκπαιδευτική της κατάρτιση. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας μαθητής ο οποίος βρήκε έναν τρόπο να πείσει τη μαμά του ή τον μπαμπά του πως είναι πάρα πολύ άρρωστος και δεν μπορεί να πάει αύριο στο σχολείο. Από την άλλη πλευρά, αυτή τη στιγμή, υπάρχουν καταπληκτικοί εκπαιδευτικοί που μοιράζουν πληροφορίες, πληροφορίες που μοιράζονται με έναν τόσο όμορφο τρόπο ώστε οι μαθητές τους παρακολουθούν με αγωνία και περιμένουν απλώς μια σταγόνα ιδρώτα να πέσει από το πρόσωπο αυτού του ατόμου ώστε να μπορέσουν να ρουφήξουν όλη αυτή τη γνώση. Αυτή τη στιγμή υπάρχει και ένα άτομο που έχει την προσοχή ενός ολόκληρου κοινού, ένα άτομο που υφαίνει μια δυνατή αφήγηση για έναν κόσμο τον οποίο οι άνθρωποι που τον ακούν δεν είχαν δει ποτέ ή φανταστεί, αλλά αν κλείσουν σφιχτά τα μάτια τους, μπορούν να οραματιστούν αυτόν τον κόσμο, επειδή η αφήγηση είναι τόσο ακαταμάχητη. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει ένα άτομο που μπορεί να πει σε ένα κοινό να σηκώσει τα χέρια του και θα παραμείνει έτσι μέχρι να τους πει, «Κατεβάστε τα». Αυτή τη στιγμή.

2:27

Οι άνθρωποι θα πουν μετά, «Λοιπόν, Κρις, περιέγραψες τον τύπο που περνάει από κάποια απαίσια εκπαίδευση, αλλά περιγράφεις και τους δυνατούς εκπαιδευτικούς. Αν σκέφτεσαι τον κόσμο της εκπαίδευσης, ή συγκεκριμένα, της αστικής εκπαίδευσης, αυτά τα άτομα, πιθανώς, θα ακυρώσουν το ένα το άλλο και τότε θα είμαστε εντάξει».

2:43

Η πραγματικότητα είναι, πως τα άτομα που περιέγραψα ως τους κύριους δασκάλους, τους κύριους αφηγηματικούς δημιουργούς, τους κύριους των διηγήσεων, απομακρύνονται από τις τάξεις. Τα άτομα που γνωρίζουν τις δεξιότητες της διδασκαλίας και κάνουν το κοινό να συμμετέχει, δεν γνωρίζουν καν τι σημαίνει το πιστοποιητικό διδασκαλίας. Μπορεί να μην έχουν καν τα διπλώματα για να μπορούν να έχουν οτιδήποτε που ονομάζεται εκπαίδευση. Αυτό για μένα είναι λυπηρό. Είναι λυπηρό επειδή οι άνθρωποι που περιέγραψα, δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον για τη διαδικασία μάθησης, θέλουν να γίνουν αποτελεσματικοί δάσκαλοι, όμως δεν έχουν κανένα πρότυπο. Θα παραφράσω τον Μαρκ Τουέιν. Ο Μαρκ Τουέιν λέει πως η κατάλληλη προετοιμασία, ή διδασκαλία, είναι τόσο δυνατή που μπορεί να μετατρέψει τα κακά ήθη σε καλά, μπορεί να μετατρέψει τις φριχτές πρακτικές σε δυναμικές, μπορεί να αλλάξει τους ανθρώπους και να τους μεταμορφώσει σε αγγέλους.

3:37

Οι άνθρωποι που περιέγραψα νωρίτερα έλαβαν κατάλληλη προετοιμασία στη διδασκαλία, όχι σε κάποιο κολέγιο ή σε κάποιο πανεπιστήμιο, αλλά επειδή απλώς βρέθηκαν στον ίδιο χώρο με αυτούς που εμπνέουν τη συμμετοχή. Μαντέψτε που είναι αυτά τα μέρη. Κουρεία, συναυλίες ραπ μουσικής, και το πιο σημαντικό, στη Μαύρη Εκκλησία. Έχω πλαισιώσει την ιδέα της Πεντηκοστιανής παιδαγωγικής. Ποιος από εδώ έχει πάει σε Μαύρη Εκκλησία; Βλέπω μερικά χέρια. Πηγαίνετε σε μια Μαύρη Εκκλησία και ο ιερέας τους ξεκινάει και συνειδητοποιεί πως πρέπει να παροτρύνει το κοινό να συμμετέχει, οπότε συχνά ξεκινάει με ένα είδος λογοπαίγνιου, στην αρχή πολλές φορές, και μετά κάνει μια παύση και λέει, «Ω Θεέ μου, δεν προσέχουν αρκετά». Οπότε λέει, «Μπορώ να έχω ένα αμήν;»

4:19

Κοινό: Αμήν.

4:20

Κρις Έμτνιν: Μπορώ να έχω ένα αμήν; Κοινό: Αμήν.

4:22

ΚΕ: Ξαφνικά, όλοι έχουν αφυπνιστεί. Ο ιερέας χτυπάει τον άμβωνα για προσοχή. Κατεβάζει τη φωνή του σε πάρα πολύ χαμηλή ένταση όταν θέλει οι άνθρωποι να συντονιστούν μαζί του, και αυτά τα πράγματα είναι οι ικανότητες που χρειαζόμαστε για τους πιο συμμετέχοντες δασκάλους. Γιατί η κατάρτιση των εκπαιδευτικών σας δίνει θεωρία και μόνο θεωρία και σας μιλάει για πρότυπα και για όλα αυτά που δεν έχουν καμία σχέση με τις βασικές ικανότητες, με τη μαγεία που χρειάζεστε για να κάνετε το κοινό και έναν μαθητή να συμμετέχει; Ισχυρίζομαι πως αν αναπλαισιώσουμε την εκπαιδευτική κατάρτιση θα μπορούσαμε να εστιάσουμε στο περιεχόμενο και στις θεωρίες, και θα ήταν μια χαρά όμως τα περιεχόμενα και οι θεωρίες με απουσία της μαγείας της διδασκαλίας και της μάθησης δεν σημαίνουν τίποτα.

5:06

Οι άνθρωποι συχνά λένε, «Η μαγεία είναι απλώς μαγεία». Υπάρχουν δάσκαλοί, που παρ' όλες τις προκλήσεις τους, έχουν ικανότητες, πηγαίνουν στα σχολεία και κάνουν το κοινό να συμμετέχει, και ο διευθυντής περνάει και λέει, «Είναι τόσο καλός, μακάρι όλοι οι δάσκαλοί μου να ήταν τόσο καλοί». Όταν προσπαθούν να το περιγράψουν, λένε απλώς, «Έχει αυτή τη μαγεία».

5:24

Όμως είμαι εδώ για να σας πω πως η μαγεία μπορεί να διδαχτεί. Η μαγεία μπορεί να διδαχτεί. Η μαγεία μπορεί να διδαχτεί. Πώς τη διδάσκετε; Τη διδάσκετε επιτρέποντάς τους να πάνε σε αυτά τα μέρη όπου υπάρχει η μαγεία. Αν θέλετε να είστε ένας επίδοξος δάσκαλος στην αστική εκπαίδευση, πρέπει να αφήσετε τα όρια του πανεπιστημίου και να πάτε στις γειτονιές. Πρέπει να πάτε και να περάσετε χρόνο στο κουρείο, να πάτε στη Μαύρη Εκκλησία, και να παρατηρήσετε αυτά τα άτομα που έχουν τη δύναμη να τραβούν την προσοχή και να κρατήσετε σημειώσεις για το τι κάνουν. Στα μαθήματα κατάρτισης εκπαιδευτικών στο πανεπιστήμιό μου, έχω ξεκινήσει ένα πρόγραμμα όπου κάθε φοιτητής που έρχεται, κάθεται και παρακολουθεί συναυλίες ραπ μουσικής. Παρακολουθούν πώς κινούνται οι ράπερς και μιλούν με τα χέρια τους. Μελετούν τον τρόπο που κινείται περήφανα πάνω στη σκηνή. Ακούν τις μεταφορές και τις αναλογίες του, και αρχίζουν να μαθαίνουν μικρά πράγματα στα οποία αν εξασκηθούν αρκετά θα γίνουν το κλειδί για τη μαγεία. Μαθαίνουν πως όταν κοιτάς έναν μαθητή και σηκώσεις το φρύδι σου περίπου μισό εκατοστό, δεν χρειάζεται να πεις κουβέντα, επειδή ξέρουν πως αυτό σημαίνει ότι θέλεις περισσότερα. Αν μπορούσαμε να μεταμορφώσουμε την εκπαιδευτική κατάρτιση για να εστιάσει στο να μαθαίνει τους δασκάλους πώς να δημιουργούν αυτή τη μαγεία, τότε παφ! μπορούμε να αναστήσουμε πεθαμένες τάξεις, μπορούμε να εκκινήσουμε ξανά τη φαντασία, και μπορούμε να αλλάξουμε την εκπαίδευση.

6:42

Σας ευχαριστώ.

6:43

(Χειροκρότημα)

J.K.Rowling: «Τα οφέλη της Αποτυχίας και η σπουδαιότητα της Φαντασίας»

«Η Τζόαν Ρόουλινγκ (γενν. στις 31 Ιουλίου 1965), έγινε διάσημη από τη σειρά φαντασίας Χάρι Πότερ, τα βιβλία της οποίας έχουν πωλήσει περισσότερα από 400 εκατομμύρια αντίτυπα ανά τον κόσμο, έχοντας μεταφραστεί σε 67 γλώσσες. Το 2008, στην Sunday Times Rich List, η περιουσία της Ρόουλινγκ υπολογίστηκε στα 560 εκατ. στερλίνες, καθιστώντας την το 144ο πιο πλούσιο άτομο στον κόσμο και την 12η πιο πλούσια γυναίκα στην Βρετανία. Είναι το πρώτο πρόσωπο παγκοσμίως που κέρδισε περισσότερο από ένα δισ. δολάρια μόνο από τη συγγραφή βιβλίων (το 2008 κέρδισε περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια)».

Πηγή: http://el.wikipedia.org

Ομιλία της Τζόαν Κ. Ρόουλινγκ (J. K. Rowling - συγγραφέας του «Χάρρυ Πότερ») στην τελετή Αποφοίτησης του Χάρβαρντ,
στις 5 Ιουνίου 2008 με τίτλο:

«Τα οφέλη της αποτυχίας και η σπουδαιότητα της φαντασίας»

Πρόεδρε Φόουστ, μέλη και σύμβουλοι του Χάρβαρντ, καθηγητές, περήφανοι γονείς και πάνω απ’ όλα, απόφοιτοι.

Το πρώτο πράγμα που θέλω να πω είναι «ευχαριστώ». Το Χάρβαρντ όχι μόνο μου έκανε μια εξαιρετική τιμή, αλλά οι εβδομάδες φόβου και ναυτίας που πέρασα στη σκέψη ότι θα κάνω την ομιλία είχαν ως αποτέλεσμα να χάσω βάρος. Διπλό κέρδος! Τώρα αυτό που χρειάζομαι είναι βαθιές εισπνοές, να κλείσω τα μάτια στην κρίση πανικού, και να φανταστώ ότι βρίσκομαι στη μεγαλύτερη παγκόσμια συγκέντρωση του Γκρίφιντορ.

Το να βγάζεις λόγο σε τελετή αποφοίτησης είναι μεγάλη ευθύνη. Ή μάλλον αυτό πίστευα μέχρι τη δική μου αποφοίτηση. Εκείνη τη μέρα ομιλήτρια ήταν η διακεκριμένη Βρετανίδα φιλόσοφος Βαρόνη Μαίρη Γουόρνοκ. Συλλογιζόμενη την ομιλία της με βοήθησε πάρα πολύ στο να συντάξω τη δική μου, γιατί τελικά αδυνατώ να θυμηθώ το παραμικρό από όσα είπε. Αυτή η ανακουφιστική διαπίστωση μου έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσω χωρίς ν’ ανησυχώ ότι ακούσια μπορεί να σας επηρεάσω να εγκαταλείψετε μια πολλά υποσχόμενη καριέρα στις επιχειρήσεις, στη νομική ή στην πολιτική για τις σαχλές απολαύσεις που προσφέρει η καριέρα ενός χαρωπού μάγου.

Βλέπετε; Εάν αυτό που θα θυμάστε τα επόμενα χρόνια είναι το αστείο με τον «χαρωπό μάγο», θα έχω ξεπεράσει την Βαρόνη Μαίρη Γουόρνοκ. Εφικτοί στόχοι! Το πρώτο βήμα για την αυτοβελτίωση!

Στην πραγματικότητα, βασάνισα το μυαλό και την καρδιά μου για το τι θα 'πρεπε να σας πω σήμερα. Αναρωτήθηκα τι θα ήθελα να ακούσω όταν εγώ αποφοιτούσα και ποια πολύτιμα μαθήματα έχω διδαχτεί στα 21 χρόνια που πέρασαν από τότε.

Κατέληξα με δύο απαντήσεις. Αυτή τη θαυμάσια μέρα που μαζευτήκαμε για να γιορτάσουμε την πανεπιστημιακή σας επιτυχία, αποφάσισα να σας μιλήσω για τα θετικά της αποτυχίας. Καθώς στέκεστε στο κατώφλι αυτού που ενίοτε αποκαλούμε «πραγματική ζωή», θέλω να τονίσω την κρίσιμη σημασία της φαντασίας.

Αυτή η επιλογή μπορεί να φαίνεται δονκιχωτική ή παράδοξη αλλά, παρακαλώ, κάντε υπομονή.

Ανατρέχοντας στην ηλικία των 21, στην αποφοίτηση μου, τώρα στα 42 μου την θεωρώ μια εμπειρία κάπως άβολη. Πριν 21 χρόνια, προσπαθούσα να πετύχω μια δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στις φιλοδοξίες που είχα εγώ για τον εαυτό μου και σε εκείνες που είχαν οι κοντινοί μου άνθρωποι για μένα.

Ήξερα ότι το μοναδικό πράγμα που θα ήθελα να κάνω ήταν να γράφω μυθιστορήματα. Όμως, οι γονείς μου, που προέρχονταν και οι δύο τους από φτωχές οικογένειες και κανείς τους δεν είχε τελειώσει πανεπιστήμιο έβλεπαν την υπερδραστήρια φαντασία μου σαν ένα διασκεδαστικό χαρακτηριστικό μου, που όμως ποτέ δεν θα μπορούσε να ξοφλήσει μια υποθήκη ή να εξασφαλίσει κάποια σύνταξη. Ξέρω ότι τώρα η ειρωνεία πέφτει σαν τούβλο στο κεφάλι αλλά ... τότε ...

Έλπιζαν να σπουδάσω κάτι με καλές επαγγελματικές προοπτικές. Εγώ ήθελα να σπουδάσω Αγγλική Φιλολογία. Φτάσαμε σε κάποιον συμβιβασμό –που δεν ικανοποιούσε κανέναν– και αποφασίσαμε να σπουδάσω Σύγχρονες Γλώσσες. Μόλις το αυτοκίνητο των γονιών μου έστριψε στη γωνία στην άκρη του δρόμου, παράτησα το τμήμα των Γερμανικών και "την έκανα" με ελαφρά πηδηματάκια προς το διάδρομο των Κλασικών Σπουδών.

Δεν θυμάμαι να είπα στους γονείς μου ότι σπούδαζα Κλασική Φιλολογία. Πρέπει να το έμαθαν την ημέρα την αποφοίτησής μου. Απ' όλα τα αντικείμενα (σπουδών) στον πλανήτη νομίζω ότι δύσκολα θα έβρισκαν κάτι λιγότερο χρήσιμο από την Ελληνική Μυθολογία όσον αφορά την εξασφάλιση μιας καλοπληρωμένης δουλειάς.

Θέλω να κάνω μια παρένθεση και να ξεκαθαρίσω, ότι δεν κατηγορώ τους γονείς μου για τη στάση τους. Μπορείς να τους κατηγορείς ότι σε σπρώχνουν σε λάθος κατεύθυνση μέχρι ενός ορίου. Από τη στιγμή που είσαι αρκετά μεγάλος για να πάρεις το τιμόνι, η ευθύνη πέφτει πάνω σου. Εκτός αυτού, δεν μπορώ να κατακρίνω τους γονείς μου για το ότι εύχονταν ποτέ να μην ζήσω τη φτώχεια. Είχαν υπάρξει οι ίδιοι φτωχοί και εγώ επίσης γνώρισα τη φτώχεια κατόπιν, και συμφωνώ μαζί τους ότι είναι μια εμπειρία που κάθε άλλο παρά σε εξευγενίζει. Η φτώχια φέρνει φόβο, άγχος, καμιά φορά και κατάθλιψη. και συνεπάγεται χιλιάδες εξευτελιστικές ταπεινώσεις και ταλαιπωρίες. Το να ξεφεύγεις από τη φτώχεια με δικές σου προσπάθειες είναι κάτι για το οποίο, όντως, μπορείς να υπερηφανεύεσαι, αλλά την ίδια τη φτώχεια τη βλέπουν ρομαντικά μόνο οι ανόητοι.

Αυτό που εγώ φοβόμουν περισσότερο δεν ήταν η φτώχεια αλλά η αποτυχία.

Στην ηλικία σας, παρά την εμφανή έλλειψη κινήτρων για το πανεπιστήμιο, όπου είχα περάσει τον περισσότερο καιρό στην καφετέρια γράφοντας ιστορίες παρά παρακολουθώντας τα μαθήματα, είχα την ικανότητα να περνάω τις εξετάσεις και αυτό, επί χρόνια, ήταν το μέτρο επιτυχίας στη ζωή τη δική μου και των φίλων μου.

Δεν είμαι τόσο χαζή ώστε να πιστεύω ότι επειδή είστε νέοι, με χαρίσματα και καλή εκπαίδευση, δεν έχετε γνωρίσει ποτέ δυσκολίες ή θλίψη. Το ταλέντο και η ευφυΐα δεν έχουν ποτέ προσφέρει ανοσία απέναντι στα καπρίτσια της Τύχης, και ούτε για μια στιγμή δεν θεώρησα ότι όλοι σας εδώ έχετε απολαύσει μια προνομιούχα ατάραχη και ευδαίμονα ζωή. Ωστόσο, το γεγονός ότι αποφοιτάτε από το Χάρβαρντ δείχνει ότι δεν είσαστε πολύ εξοικειωμένοι με την αποτυχία. Μπορεί να διέπεστε από τον φόβο της αποτυχίας όσο και από την επιθυμία της επιτυχίας. Πράγματι, η αντίληψή σας για την αποτυχία μπορεί να μην απέχει και πολύ από την εικόνα που έχει ο μέσος άνθρωπος για την επιτυχία, ίσως ήδη να έχετε πετάξει τόσο ψηλά (π.χ. μισθός 2.000 ευρώ τον μήνα είναι σούπερ επιτυχία για έναν απόφοιτο ελληνικού πανεπιστημίου ... για τον απόφοιτο του Χάρβαρντ είναι μάλλον αποτυχία!).

Τελικά, όλοι πρέπει να αποφασίσουμε μόνοι μας τι αποτελεί αποτυχία, αλλά ο κόσμος ανυπομονεί πολύ να μας δώσει μια σειρά με κριτήρια αν του το επιτρέψουμε. Μπορώ, λοιπόν, να σας πω ότι επτά χρόνια μετά την αποφοίτησή μου ήμουν μεγαλοπρεπώς αποτυχημένη. Είχε μεσολαβήσει ένας εξαιρετικά βραχύβιος γάμος και ήμουν χωρίς δουλειά, μόνη μητέρα, και όσο φτωχή θα μπορούσα να είμαι στην σύγχρονη Αγγλία χωρίς να είμαι άστεγη. Οι φόβοι των γονιών μου για μένα και εκείνοι που είχα εγώ για τον εαυτό μου είχαν γίνει πραγματικότητα και -βάσει κάθε κοινής σταθεράς- ήμουν ... η μεγαλύτερη αποτυχία που γνώριζα.

Τώρα, δεν πρόκειται να σας πω ότι η αποτυχία είναι κάτι αστείο. Εκείνη η περίοδος της ζωής μου ήταν σκοτεινή και δεν είχα ιδέα ότι στη συνέχεια θα εξελισσόταν σε κάτι που τα ΜΜΕ παρουσιάζουν ως παραμυθένιο. Τότε δεν γνώριζα καθόλου πόσο μακρύ θα είναι το τούνελ και για πολύ καιρό, οποιοδήποτε φως φαινόταν στο βάθος ήταν μάλλον ελπίδα παρά πραγματικότητα.

Γιατί, λοιπόν, να θέλω να μιλήσω για τα καλά της αποτυχίας; Απλούστατα, επειδή η αποτυχία προκάλεσε την απαλλαγή από καθετί το επουσιώδες. Έπαψα να υποκρίνομαι στον εαυτό μου ότι ήμουν οτιδήποτε άλλο πέρα από αυτό που ήμουν και άρχισα να διοχετεύω όλη την ενέργειά μου στο να κάμνω τη μόνη δουλειά που είχε νόημα για μένα. Αν είχα επιτύχει σε κάτι άλλο, ίσως να μην είχα βρει την αποφασιστικότητα να επιτύχω στο μόνο πεδίο που πίστευα ότι πραγματικά ανήκα. Ελευθερώθηκα, μια και ο χειρότερος φόβος μου είχε πραγματοποιηθεί, κι όμως ήμουν ακόμα ζωντανή, είχα μια κόρη που λάτρευα, μια παλιά γραφομηχανή και μια μεγάλη ιδέα. Κι έτσι ο σκληρός πάτος έγινε το στέρεο θεμέλιο για να ξαναχτίσω τη ζωή μου.

Πιθανόν ποτέ να μην αποτύχετε στον δικό μου βαθμό, αλλά μια κάποια αποτυχία στη ζωή είναι αναπόφευκτη. Είναι αδύνατον να ζήσετε χωρίς να αποτύχετε κάπου, εκτός κι αν ζήσετε τόσο προσεκτικά που θα είναι σαν να μην ζείτε καθόλου αλλά σε αυτή την περίπτωση, είστε εξ ορισμού αποτυχημένοι!

Η αποτυχία μου χάρισε μια εσωτερική σιγουριά που ποτέ δεν είχα περνώντας εξετάσεις. Η αποτυχία με δίδαξε πράγματα για τον εαυτό μου που δεν θα μπορούσα να μάθω αλλιώς. Ανακάλυψα ότι είχα ισχυρή θέληση και περισσότερη πειθαρχία απ' όση νόμιζα. Ανακάλυψα, επίσης, ότι είχα φίλους, οι οποίοι αξίζουν περισσότερο από χρυσό.

Η συνειδητοποίηση ότι βγήκατε σοφότεροι και δυνατότεροι μέσα από τα εμπόδια σημαίνει ότι τελικά έχετε εξασφαλίσει την ικανότητα να επιβιώνετε. Ποτέ δεν θα γνωρίσετε αληθινά τον εαυτό σας ή την αντοχή των σχέσεών σας, αν και τα δύο δεν έχουν δοκιμαστεί σε δυσκολίες. Μια τέτοια γνώση είναι αληθινό δώρο, γιατί καθετί που αποκτήθηκε με πόνο αξίζει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο προσόν απέκτησα ποτέ.

Αν υπήρχε μια χρονομηχανή που να με γύριζε πίσω, θα έλεγα στον 21χρονο εαυτό μου ότι η προσωπική ευτυχία έγκειται στο να ξέρεις ότι η ζωή δεν είναι μια λίστα από αποκτήματα ή επιτεύγματα. Τα προσόντα σου, το «βιογραφικό» σου δεν είναι η ζωή σου, αν και πολλοί άνθρωποι της ηλικίας μου ή και μεγαλύτεροι, τα συγχέουν. Η ζωή είναι δύσκολη και περίπλοκη, πέρα από τη δυνατότητα ελέγχου , και η ταπεινότητα να το γνωρίζεις αυτό θα σε κάνει ικανό να επιβιώσεις στις αντιξοότητές της.

Τώρα ίσως να νομίσετε ότι επέλεξα ως δεύτερο θέμα μου, την σπουδαιότητα της φαντασίας, λόγω του ρόλου που έπαιξε στο να ξαναχτίσω τη ζωή μου, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Παρότι, προσωπικά, θα υπερασπίζομαι μέχρι την τελευταία μου πνοή την αξία των παραμυθιών πριν τον ύπνο, έμαθα να εκτιμώ τη φαντασία κατά μια πολύ ευρύτερη έννοια. Η φαντασία δεν είναι μόνο η αποκλειστικά ανθρώπινη ιδιότητα να οραματίζεσαι αυτό που δεν υπάρχει, και, επομένως, αποτελεί την πηγή κάθε εφεύρεσης και καινοτομίας. Η πιο μεταμορφωτική και αποκαλυπτική ιδιότητα της φαντασίας συνίσταται στο ότι μας κάνει να έχουμε ενσυναίσθηση για ανθρώπους τις εμπειρίες των οποίων εμείς δεν έχουμε ζήσει.

Ακολουθεί μία από τις σημαντικότερες εμπειρίες που με διαμόρφωσαν πριν τον Χάρι Πότερ, αν και προήγγειλε πολλά από αυτά που έγραψα κατόπιν σε εκείνα τα βιβλία. Η συγκεκριμένη αποκάλυψη έγινε σε μία από τις πρώτες μου δουλειές. Αν και κατά τις μεσημεριανές ώρες το έσκαγα για να γράφω ιστορίες, πλήρωνα το νοίκι (στα 20 μου χρόνια) εργαζόμενη στο τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, στο Λονδίνο, που αφορούσε την Αφρική. Εκεί, στο μικρό μου γραφείο, διάβαζα, στα βιαστικά, προχειρογραμμένα γράμματα που είχαν φθάσει λαθραία από χώρες με δικτατορικά καθεστώτα, από άντρες και γυναίκες που διέτρεχαν τον κίνδυνο να φυλακιστούν προκειμένου να κάνουν γνωστό αυτό που τους συνέβαινε στον έξω κόσμο. Είδα φωτογραφίες ανθρώπων που είχαν εξαφανιστεί χωρίς ίχνη, σταλμένες στην Διεθνή Αμνηστία από απελπισμένους συγγενείς και φίλους τους. Διάβασα μαρτυρίες από θύματα βασανιστηρίων και είδα φωτογραφίες των τραυματισμών τους. Διάβασα χειρόγραφες αναφορές αυτόπτων μαρτύρων σε συνοπτικές δίκες και εκτελέσεις, απαγωγές και βιασμούς.

Πολλοί από τους συναδέλφους μου ήσαν πρώην πολιτικοί κρατούμενοι, άνθρωποι ξεριζωμένοι από τα σπίτια τους ή εξόριστοι, επειδή είχαν τον θράσος να μιλήσουν εναντίον των Κυβερνήσεων τους. Τα γραφεία μας τα επισκέπτονταν αυτοί που μας έδιναν πληροφορίες ή άλλοι που προσπαθούσαν να μάθουν τι είχαν απογίνει εκείνοι τους οποίους είχαν αφήσει πίσω.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ έναν Αφρικανό που είχε πέσει θύμα βασανιστηρίων, έναν νεαρό άνδρα στην ηλικία μου, που είχε αρρωστήσει ψυχικά ύστερα από όσα είχε υποστεί στην πατρίδα του. Έτρεμε σύγκορμος καθώς μιλούσε στη κάμερα για τις φρικαλεότητες που είχε υποστεί. Ήταν ένα κεφάλι ψηλότερός μου, κι όμως έμοιαζε εύθραυστος σαν παιδάκι. Μου ανέθεσαν να τον συνοδεύσω στον σταθμό του μετρό μετά τη συνέντευξη κι ο άνθρωπος αυτός, που η ζωή του είχε κατακερματιστεί από τη βιαιότητα, μού έσφιξε το χέρι με εξαιρετική ευγένεια και μου ευχήθηκε κάθε μελλοντική ευτυχία.

Όσο ζω θα θυμάμαι μια περίπτωση: διέσχιζα έναν άδειο διάδρομο και ξαφνικά άκουσα πίσω από μια κλειστή πόρτα, μια κραυγή πόνου κι τρόμου που παρόμοιά της δεν έχω ξανακούσει. Η πόρτα άνοιξε, η υπεύθυνη έβγαλε έξω το κεφάλι της και μου ζήτησε να φτιάξω γρήγορα ένα ζεστό για τον νεαρό που βρισκόταν μαζί της. Μόλις του είχε ανακοινώσει τα νέα: Για αντίποινα, για όσα είχε πει κατά του καθεστώτος της χώρας του, είχαν συλλάβει και είχαν εκτελέσει τη μητέρα του. Κάθε μέρα η δουλειά, στα 20 μου χρόνια, μου θύμιζε πόσο απίστευτα τυχερή ήμουν που ζούσα σε μια δημοκρατική χώρα, όπου η νομική υπεράσπιση και η δημόσια δίκη είναι δικαίωμα του καθενός.

Κάθε μέρα άκουγα όλο και περισσότερες μαρτυρίες για τα κακά που προξενούν άνθρωποι σε συνανθρώπους τους, για το κέρδος ή τη διατήρηση της εξουσίας. Άρχισα να έχω εφιάλτες, αληθινούς εφιάλτες, για κάποια από αυτά που έβλεπα, άκουγα και διάβαζα. Επίσης, στη Διεθνή Αμνηστία, έμαθα πολλά για την ανθρώπινη καλοσύνη που δεν είχα ακούσει ποτέ πριν.

Η Αμνηστία κινητοποιεί χιλιάδες ανθρώπους που ποτέ δεν έχουν βασανιστεί ή φυλακιστεί για τις πεποιθήσεις τους για να βοηθήσει εκείνους που βασανίζονται και φυλακίζονται. Η δύναμη της ανθρώπινης συμπόνιας που οδηγεί στη συλλογική δράση, σώζει ζωές και ελευθερώνει κρατουμένους. Συνηθισμένοι άνθρωποι, με εξασφαλισμένη την προσωπική τους ευζωία και ασφάλεια, συγκεντρώνονται σε πολύ μεγάλο αριθμό για να σώσουν άγνωστους ανθρώπους που ποτέ δεν θα συναντήσουν. Η μικρή συμμετοχή μου σ' αυτήν τη διαδικασία ήταν μια από τις πιο συγκινητικές και εμπνευσμένες εμπειρίες της ζωής μου.

Σε αντίθεση με όλα τα άλλα πλάσματα αυτού του πλανήτη, οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν και να καταλάβουν κάτι χωρίς να το βιώσουν. Μπορούν να σκεφτούν τον εαυτό τους στη θέση των άλλων ανθρώπων. Βέβαια, αυτή είναι μια δύναμη, όπως το δικό μου είδος μυθοπλαστικής μαγείας, που είναι ηθικά ουδέτερη. Μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει μια τέτοια δεξιότητα, για να χειραγωγήσει και να ελέγξει, ή για να κατανοήσει και να συμπονέσει.

Και πολλοί προτιμούν να μη χρησιμοποιούν καθόλου τη φαντασία τους. Επιλέγουν, βολικά, να μείνουν μέσα στα όρια της δικής τους εμπειρίας, χωρίς ποτέ να αναρωτηθούν πώς θα ένιωθαν αν είχαν γεννηθεί διαφορετικοί. Αρνούνται να ακούσουν κραυγές ή να κοιτάξουν μέσα σε κλουβιά, μπορούν να κλείνουν το μυαλό και την καρδιά τους σε κάθε πόνο που δεν τους αγγίζει προσωπικά. Μπορούν να αρνούνται να μάθουν ...

Ίσως να έμπαινα στον πειρασμό να ζηλέψω όσους μπορούν να ζουν έτσι, αλλά δεν πιστεύω ότι βλέπουν λιγότερους εφιάλτες από μένα. Το να επιλέγεις να ζεις περιορισμένος οδηγεί σε ένα είδος εγκεφαλικής αγοραφοβίας, και αυτό προκαλεί τους δικούς του τρόμους. Πιστεύω ότι όσοι ηθελημένα «κλείνουν» τη φαντασία τους βλέπουν περισσότερα τέρατα. Συχνά είναι πιο φοβισμένοι. Επιπλέον, αυτοί που επιλέγουν να μη συμπάσχουν, ευνοούν τα αληθινά τέρατα. Διότι, χωρίς ποτέ να έχουν διαπράξει κάτι κακό, γίνονται συνένοχοι μέσα από την ίδια την απάθειά τους.

Ένα από τα πράγματα που έμαθα στην περιπλάνησή μου στο τμήμα κλασικών σπουδών, όπου ρίσκαρα να πάω στα 18 μου, αναζητώντας κάτι που αδυνατούσα να προσδιορίσω, ήταν το ακόλουθο: Γράφει ο Έλληνας συγγραφέας Πλούταρχος: «Ό,τι πετυχαίνουμε εσωτερικά, μπορεί να αλλάξει την εξωτερική πραγματικότητα». Είναι μια παράξενη άποψη που όμως αποδεικνύεται αληθινή κάθε μέρα της ζωής μας. Εκφράζει -εν μέρει- την αναπόδραστη σχέση μας με τον έξω κόσμο, το γεγονός ότι αγγίζουμε τις ζωές των άλλων ανθρώπων απλώς και μόνο επειδή υπάρχουμε.

Αλλά πόσο μεγαλύτερη δυνατότητα έχετε εσείς, οι απόφοιτοι του Χάρβαρντ το 2008, να επηρεάσετε τη ζωή άλλων ανθρώπων! Η ευφυΐα σας, η ικανότητά σας να εργαστείτε σκληρά, η μόρφωση που πήρατε, σας δίνουν μια ιδιαίτερη θέση και ιδιαίτερες ευθύνες. Ακόμα και η εθνικότητά σας σάς ξεχωρίζει. Οι περισσότεροι από σας ανήκετε στην μόνη εναπομείνασα υπερδύναμη στον κόσμο. Ο τρόπος που ψηφίζετε, ο τρόπος που ζείτε, ο τρόπος που διαμαρτύρεστε, η πίεση που ασκείτε στην κυβέρνησή σας, έχει αντίκτυπο που φτάνει έξω από τα σύνορά σας. Αυτό είναι προνόμιό και ευθύνη σας.

Αν επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε τη θέση και την επιρροή σας, υψώνοντας τη φωνή σας υπέρ εκείνων που δεν έχουν φωνή, αν επιλέξετε να ταυτίζεστε όχι μόνο με τους ισχυρούς αλλά και με τους ανίσχυρους, αν χρησιμοποιήσετε την ικανότητά σας να φαντάζεστε τον εαυτό σας στη θέση όσων δεν έχουν τα προνόμιά σας, τότε δεν θα είναι μόνο οι υπερήφανες οικογένειές σας που θα γιορτάζουν την ύπαρξή σας, αλλά και χιλιάδες-εκατομμύρια άνθρωποι, των οποίων θα έχετε βοηθήσει να αλλάξει η ζωή. Δεν χρειαζόμαστε μαγεία για να αλλάξουμε τον κόσμο μας, έχουμε ήδη μέσα μας όλη την αναγκαία δύναμη: έχουμε τη δύναμη να οραματιστούμε το καλύτερο.

Σχεδόν τελείωσα. Έχω μόνο μια τελευταία ευχή/ελπίδα για σας, κάτι που είχα στα 21 μου χρόνια. Οι φίλοι με τους οποίους βρέθηκα τη μέρα της αποφοίτησής μου είναι φίλοι για μια ζωή. Είναι οι νονοί των παιδιών μου, είναι οι άνθρωποι στους οποίους κατέφυγα στα δύσκολα χρόνια, φίλοι που μου έκαναν τη χάρη να μη με μηνύσουν όταν χρησιμοποίησα τα ονόματά τους για τους Θανατοφάγους. Στην αποφοίτηση μάς ένωσε η απέραντη αγάπη, οι κοινές εμπειρίες μιας ανεπανάληπτης περιόδου, και βέβαια, κάποια φωτογραφικά τεκμήρια που ίσως αποδειχτούν πολύτιμα αν κάποιος από μας βάλει υποψηφιότητα για πρωθυπουργός.

Έτσι, σήμερα δεν μπορώ να σας ευχηθώ τίποτα καλύτερο από τέτοιες φιλίες. Και αύριο, ελπίζω, ότι ακόμα και αν δεν θυμάστε ούτε μία λέξη μου, θα θυμάστε ίσως τα λόγια του Σενέκα, ενός άλλου από εκείνους τους αρχαίους Ρωμαίους που συνάντησα στους διαδρόμους των Κλασικών Σπουδών, τότε που είχα παρατήσει την καριέρα αναζητώντας την αρχαία σοφία: «Η ζωή είναι σαν τα παραμύθια: δεν έχει σημασία το πόσο μεγάλη είναι, αλλά το πόσο ΚΑΛΗ είναι»! Εύχομαι σε όλους σας μια ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΖΩΗ! Σας ευχαριστώ πάρα πολύ!

Πηγή: http://harvardmagazine.com

Linda Cliatt-Wayman: «Πώς επισκευάζεται ένα χαλασμένο σχολείο; Ηγήσου άφοβα, αγάπα βαθιά»

Την πρώτη ημέρα της Λίντα Κλίατ Γουέιμαν ως διευθύντρια σε προβληματικό λύκειο στη Βόρεια Φιλαδέλφεια, ήταν αποφασισμένη να καθορίσει τα όρια. Σύντομα κατάλαβε πως η δουλειά θα ήταν πιο δύσκολη απ' όσο περίμενε. Με αληθινό πάθος, μοιράζεται τρεις αρχές που τη βοήθησαν να επαναφέρει τρία σχολεία χαρακτηρισμένα ως «χαμηλών επιδόσεων και σταθερά επικίνδυνα». Η άφοβη αποφασιστικότητά της να ηγηθεί - και η άνευ όρων αγάπη της για τους μαθητές - είναι ένα μοντέλο για ηγέτες σε όλους τους τομείς.

 
Ομιλία της Linda Cliatt-Wayman (Λίντα Κλίατ Γουέιμαν) στο TED (Technology-Τεχνολογία, Entertainment-Ψυχαγωγία, Design-Σχεδίαση)
με τίτλο:
«Πώς επισκευάζεται ένα χαλασμένο σχολείο;
Ηγήσου άφοβα, αγάπα βαθιά»
Μάιος 2015

Μετάφραση Dimitra Papageorgiou

Επανεξέταση Chryssa Rapessi

«... Αποφοίτησα από τα δημόσια σχολεία της Φιλαδέλφειας, και συνέχισα ως δασκάλα επί 20 χρόνια σε ένα σχολείο χαμηλών εισοδημάτων και χαμηλών επιδόσεων στη Βόρεια Φιλαδέλφεια, όπου η εγκληματικότητα οργιάζει και η βαθιά φτώχεια είναι από τις υψηλότερες στη χώρα. .... Ένα κορίτσι, στο πίσω μέρος της αίθουσας, σηκώθηκε όρθια και είπε: «Κυρία! Κυρία!» Όταν τα μάτια μας συναντήθηκαν, είπε: «Γιατί επιμένετε να το ονομάζετε σχολείο; Αυτό δεν είναι σχολείο» ... Μεγάλωσα κι εγώ φτωχή στη Νότια Φιλαδέλφεια. Ξέρω πώς είναι να πηγαίνεις σε σχολείο που δεν είναι σχολείο. Ξέρω πώς είναι ν' αναρωτιέσαι αν θα βρεθεί ποτέ διέξοδος από τη φτώχεια. Όμως, λόγω της καταπληκτικής μητέρα μου, απέκτησα την ικανότητα να ονειρεύομαι παρά τη φτώχεια που με περιέβαλε. ... Εάν πρόκειται να ωθήσω τους μαθητές μου προς τα όνειρά τους και το σκοπό της ζωής τους πρέπει να μάθω ποιοι είναι. Χρειάζεται να περάσω χρόνο μαζί τους, ... Οργανώνουμε μηνιαίες συναντήσεις για ν' ακούσουμε τις ανησυχίες τους, και να μάθουμε τι έχουν στο μυαλό τους. Μας ρωτούν πράγματα όπως: «Γιατί πρέπει ν' ακολουθούμε κανόνες;» «Γιατί υπάρχουν τόσες συνέπειες;» «Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε;» ... Οι προσδοκίες μου γι' αυτούς είναι ξεκάθαρες, και τις επαναλαμβάνω κάθε μέρα απ' τα μεγάφωνα. ... Κλείνω κάθε ανακοίνωση με τον ίδιο τρόπο: «Αν κανείς δεν σας είπε ότι σας αγαπά σήμερα, να θυμάστε ότι σας αγαπώ εγώ, και πάντα θα σας αγαπώ». Οι λέξεις της Άσλεϊ «Κυρία, Κυρία, αυτό δεν είναι σχολείο» έχουν για πάντα χαραχτεί στο μυαλό μου. ... Δεν γνωρίζω όλες τις απαντήσεις, ξέρω όμως πως όσοι έχουν την ευθύνη να ηγηθούν ενός σχολείου που εξυπηρετεί φτωχά παιδιά, πρέπει να ηγηθούμε πραγματικά, και όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με απίστευτες προκλήσεις, πρέπει να σταθούμε και ν' αναρωτηθούμε, «Και λοιπόν; Τώρα τι κάνουμε; Τι θα κάνουμε γι' αυτό;» Και καθώς ηγούμαστε, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως κάθε μαθητής μας είναι μόνο ένα παιδί, συχνά φοβισμένο απ' αυτό που του υπαγορεύει ο κόσμος να είναι και άσχετα με αυτό που του λέει ο υπόλοιπος κόσμος, εμείς πρέπει πάντα να τα εφοδιάζουμε με ελπίδα, με την αμέριστη προσοχή μας, με ακλόνητη πίστη στις δυνατότητές τους, και με συνεπείς προσδοκίες, και πρέπει να τους λέμε συχνά, πως αν κανείς δεν τους είπε σήμερα πως τους αγαπά, να θυμούνται πως τους αγαπάμε εμείς και θα τους αγαπάμε πάντα».

Ολόκληρο το κείμενο των υπότιτλων:

0:11

Ήταν 1η Νοεμβρίου, το 2002, πρώτη μέρα ως διευθύντρια στο σχολείο, μιας μακρόχρονης παρουσίας στη σχολική περιφέρεια της Φιλαδέλφειας.

0:26

Αποφοίτησα από τα δημόσια σχολεία της Φιλαδέλφειας, και συνέχισα ως δασκάλα ειδικής αγωγής επί 20 χρόνια σε ένα σχολείο χαμηλών εισοδημάτων και χαμηλών επιδόσεων στη Βόρεια Φιλαδέλφεια, όπου η εγκληματικότητα οργιάζει και η βαθιά φτώχεια είναι από τις υψηλότερες στη χώρα.

0:45

Λίγο καιρό μετά την άφιξή μου στο νέο σχολείο, ξέσπασε μεγάλη διαμάχη μεταξύ των κοριτσιών. Μόλις η κατάσταση τέθηκε υπό έλεγχο, συγκάλεσα αμέσως συμβούλιο στο αμφιθέατρο του σχολείου για να συστηθώ ως η νέα διευθύντρια του σχολείου. (Χειροκρότημα)

1:11

Μπήκα μέσα θυμωμένη, κάπως αγχωμένη -- (Γέλια) -- αλλά αποφασισμένη να θέσω τα όρια στους νέους μου μαθητές. Άρχισα ν' απαριθμώ, όσο πιο σθεναρά μπορούσα, τις προσδοκίες μου για τη συμπεριφορά τους και την ελπίδα μου γι' αυτά που θα μάθουν στο σχολείο. Όταν, ξαφνικά, ένα κορίτσι, στο πίσω μέρος της αίθουσας, σηκώθηκε όρθια και είπε: «Κυρία! Κυρία!» Όταν τα μάτια μας συναντήθηκαν, είπε: «Γιατί επιμένετε να το ονομάζετε σχολείο; Αυτό δεν είναι σχολείο».

1:59

Με ένα ξέσπασμα, η Άσλεϊ είχε αρθρώσει αυτό που ένιωθα και δεν ήμουν σε θέση να εκφράσω για την εμπειρία μου όταν παρακολούθησα ένα σχολείο χαμηλών επιδόσεων στην ίδια γειτονιά, πολλά, πολλά, χρόνια νωρίτερα. Εκείνο το σχολείο, σίγουρα δεν ήταν σχολείο.

2:24

Μια δεκαετία αργότερα, το 2012, έμπαινα στο τρίτο χαμηλής απόδοσης σχολείο, ως διευθύντρια. Θα ήμουν η τέταρτη διευθύντρια του Στρόμπερι Μάνσιον, μέσα σε τέσσερα χρόνια. Είχε χαρακτηριστεί «χαμηλών επιδόσεων και σταθερά επικίνδυνο» λόγων των χαμηλών επιδόσεων στα διαγωνίσματα και τον υψηλό αριθμό όπλων, ναρκωτικών, επιθέσεων και συλλήψεων. Σύντομα, καθώς πλησίασα την είσοδο του νέου σχολείου μου και δοκίμασα να μπω μέσα και βρήκα την πόρτα κλειδωμένη με αλυσίδες, μπορούσα ν' ακούσω τη φωνή της Άσλεϊ στ' αυτιά μου να λέει «Κυρία! Κυρία! Αυτό δεν είναι σχολείο». Οι αίθουσες ήταν μουντές και σκοτεινές από τον κακό φωτισμό. Υπήρχαν τόνοι σωρών από σπασμένα παλιά έπιπλα και θρανία, στις αίθουσες διδασκαλίας, και χιλιάδες αχρησιμοποίητα υλικά και πόροι. Αυτό δεν ήταν σχολείο. Καθώς ο σχολικός χρόνος περνούσε, παρατήρησα πως οι αίθουσες ήταν σχεδόν άδειες. Οι μαθητές ήταν απλώς φοβισμένοι: Φοβισμένοι να καθίσουν στα θρανία με τον φόβο πως κάτι θα συμβεί. Φοβισμένοι επειδή συχνά τους πείραζαν που έτρωγαν δωρεάν στο κυλικείο. Φοβισμένοι απ' τους καυγάδες και τον εκφοβισμό. Αυτό δεν ήταν σχολείο.

4:06

Κι έπειτα ήταν κι οι δάσκαλοι, που ήταν τρομοκρατημένοι για τη δική τους ασφάλεια, γι' αυτό και είχαν χαμηλές προσδοκίες από τους μαθητές και τους εαυτούς τους, και αγνοούσαν το ρόλο που έπαιζαν στην καταστροφή της σχολικής κουλτούρας. Αυτό ήταν το πιο ανησυχητικό όλων. Βλέπετε, η Άσλεϊ είχε δίκιο, και όχι μόνο για το δικό της σχολείο. Διότι πολλά από τα σχολεία που προορίζονται για τα φτωχά παιδιά, δεν είναι καθόλου σχολεία. Αυτό όμως μπορεί ν' αλλάξει. Επιτρέψτε μου να σας πω, πώς το κάνουμε στο λύκειο του Στρόμπερι Μάνσιον. Όποιος έχει δουλέψει μαζί μου, θα σας πει, πως είμαι γνωστή για τα συνθήματά μου. (Γέλια) Σήμερα λοιπόν θα χρησιμοποιήσω τρία που ήταν καθοριστικής σημασίας στην προσπάθειά μας γι' αλλαγή.

5:08

Το πρώτο μου σύνθημα είναι: Αν είναι να ηγηθείς, κάν' το. Πίστευα πάντα πως ό,τι συμβαίνει και δεν συμβαίνει σε ένα σχολείο εξαρτάται από τη διεύθυνση. Εγώ είμαι η διευθύντρια και ο τίτλος αυτός απαιτεί από μένα να ηγηθώ. Δεν θα παρέμενα στο γραφείο μου, δεν θα μετέθετα τη δουλειά μου, και δεν θα φοβόμουν να αντιμετωπίσω οτιδήποτε που δεν είναι καλό για τα παιδιά, είτε με κάνει αγαπητή, είτε όχι. Είμαι ηγέτιδα, γι' αυτό ξέρω πως δεν μπορώ να κάνω τίποτα μόνη μου. Έχω συγκεντρώσει μια κορυφαία ηγετική ομάδα που πιστεύει στις δυνατότητες όλων των παιδιών, και μαζί αντιμετωπίσαμε τα μικρά ζητήματα, όπως η ρύθμιση των λουκέτων με συνδυασμό στα ντουλάπια ώστε κάθε μαθητής να έχει ένα ασφαλές ντουλάπι. Στολίσαμε κάθε πίνακα ανακοινώσεων στο κτήριο αυτό με φωτεινά, πολύχρωμα και θετικά μηνύματα. Βγάλαμε τις αλυσίδες από τις κεντρικές εισόδους του σχολείου. Αντικαταστήσαμε τις καμένες λάμπες και καθαρίσαμε σε βάθος κάθε αίθουσα, ανακυκλώνοντας κάθε βιβλίο που ήταν άχρηστο, και πετώντας χιλιάδες παλιά υλικά και έπιπλα. Χρειαστήκαμε δύο κάδους την ημέρα.

6:35

Και βεβαίως, βεβαίως, αντιμετωπίσαμε τα σοβαρά ζητήματα, όπως η αναδιανομή του σχολικού προϋπολογισμού ώστε να διανεμηθούν κονδύλια για την πρόσληψη περισσότερων δασκάλων και βοηθητικού προσωπικού. Συντάξαμε το ημερήσιο σχολικό πρόγραμμα εξαρχής για να προστεθούν ποικίλες ώρες έναρξης και λήξης, μαθήματα αποκατάστασης και μαθήματα αριστούχων, εξωσχολικές δραστηριότητες, και συμβουλευτική υπηρεσία, όλα κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας. Όλα κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας. Δημιουργήσαμε ένα σχέδιο ανάπτυξης που ορίζει τη θέση κάθε λειτουργού και αστυνομικού για κάθε λεπτό της ημέρας, και παρακολουθείται κάθε δευτερόλεπτο, και, το καλύτερο μας, επινοήσαμε ένα πειθαρχικό πρόγραμμα για όλο το σχολείο με την ονομασία «Μη διαπραγματεύσιμα». Ήταν ένα σύστημα διαγωγής -- με σκοπό την προώθηση της θετικής συμπεριφοράς σε όλες τις φάσεις.

7:48

Τα αποτελέσματα; Το Στρόμπερι Μάνσιον αφαιρέθηκε από τα σταθερά επικίνδυνα σχολεία τον πρώτο μας χρόνο κι ενώ... -- (Χειροκρότημα) κι ενώ ήταν στη λίστα των σταθερά επικίνδυνων επί πέντε συνεχή χρόνια. Οι ηγέτες κάνουν το αδύνατο, δυνατό.

8:12

Κι αυτό με φέρνει στο επόμενο σύνθημά μου: Και λοιπόν; Τώρα τι κάνουμε; (Γέλια) (Χειροκρότημα)

8:24

Όταν είδαμε τα δεδομένα, και συναντηθήκαμε με το προσωπικό, υπήρχαν πολλές δικαιολογίες για τη χαμηλή επίδοση του σχολείου και το χαρακτηρισμό ως σταθερά επικίνδυνο. Είπαν πως μόνο το 68% των παιδιών έρχονται στο σχολείο σε καθημερινή βάση, και όλα ζουν στο όριο της φτώχειας, μόνο το 1% των γονέων συμμετέχει, πολλά από τα παιδιά είναι αποφυλακισμένα και προέρχονται από μονογονεϊκές οικογένειες 39% των μαθητών έχουν ειδικές ανάγκες, και τα δεδομένα της πολιτείας έδειξαν πως το 6% των μαθητών ήταν καλά στην άλγεβρα, και το 10% ήταν καλά στη γλώσσα.

9:09

Και αφού ολοκλήρωσαν τις ιστορίες για το πόσο κακές ήταν οι συνθήκες και τα παιδιά τους κοίταξα, και είπα: «Και λοιπόν; Τώρα τι κάνουμε; Τι θα κάνουμε γι' αυτό;» (Χειροκρότημα)

9:31

Η εξάλειψη των δικαιολογιών έγινε η πρωταρχική ευθύνη μου. Αντιμετωπίσαμε κάθε μία από αυτές τις δικαιολογίες μέσω ενός υποχρεωτικού μοντέλου επαγγελματικής ανάπτυξης ανοίγοντας τον δρόμο για έντονη εστίαση στη διδασκαλία και τη μάθηση. Έπειτα από πολλές παρατηρήσεις, καταλήξαμε πως οι δάσκαλοι γνώριζαν τι να διδάξουν αλλά δεν γνώριζαν πώς να το διδάξουν. Τόσα πολλά παιδιά με τόσο τεράστιες δυνατότητες. Γι' αυτό δημιουργήσαμε ένα μάθημα πρότυπο παράδοσης για τη διδασκαλία που εστίαζε σε μικρές ομάδες διδασκαλίας, για να είναι εφικτό για όλους τους μαθητές να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους μέσα στην τάξη.

10:18

Τα αποτελέσματα; Έπειτα από ένα χρόνο, τα δεδομένα της πολιτείας έδειξαν πως οι επιδόσεις μας είχαν αυξηθεί κατά 171% στην άλγεβρα και 107% στη γλώσσα. (Χειροκρότημα) Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, πολύ μακρύ δρόμο μπροστά μας, αλλά τώρα αντιμετωπίζουμε κάθε εμπόδιο με τη στάση «Και λοιπόν; Τώρα τι κάνουμε;»

10:49

Κι αυτό με φέρνει στο τρίτο και τελευταίο σύνθημά μου. (Γέλια) Αν κανείς δεν σου είπε πως σ' αγαπά σήμερα, να θυμάσαι πως σ' αγαπάω εγώ, και πάντα θα σ' αγαπώ.

11:04

Οι μαθητές μου έχουν προβλήματα: κοινωνικά, συναισθηματικά, οικονομικά προβλήματα που δεν φαντάζεστε. Μερικοί απ' αυτούς είναι γονείς οι ίδιοι, και κάποιοι είναι εντελώς μόνοι. Αν κάποιος ρωτούσε το αληθινό μυστικό μου για τη βελτίωση του Στρόμπερι Μάνσιον, θα έλεγα πως αγαπώ τους μαθητές μου και πιστεύω στις δυνατότητές τους άνευ όρων. Όταν τους κοιτώ βλέπω μόνο αυτό που μπορούν να γίνουν, κι αυτό επειδή είμαι μία απ' αυτούς. Μεγάλωσα κι εγώ φτωχή στη Νότια Φιλαδέλφεια. Ξέρω πώς είναι να πηγαίνεις σε σχολείο που δεν είναι σχολείο. Ξέρω πώς είναι ν' αναρωτιέσαι αν θα βρεθεί ποτέ διέξοδος από τη φτώχεια. Όμως, λόγω της καταπληκτικής μητέρα μου, απέκτησα την ικανότητα να ονειρεύομαι παρά τη φτώχεια που με περιέβαλε.

12:16

Γι' αυτό -- (Χειροκρότημα) -- Εάν πρόκειται να ωθήσω τους μαθητές μου προς τα όνειρά τους και το σκοπό της ζωής τους πρέπει να μάθω ποιοι είναι. Χρειάζεται να περάσω χρόνο μαζί τους, και γι' αυτό διαχειρίζομαι την τραπεζαρία καθημερινά. (Γέλια) Και όσο είμαι εκεί, τους μιλώ για πολύ προσωπικά ζητήματα, και όταν έχουν γενέθλια τους τραγουδώ «Χρόνια Πολλά» παρόλο που δεν ξέρω να τραγουδάω. (Γέλια) Συχνά τους ρωτώ, «Γιατί με βάζετε να τραγουδάω ενώ δεν ξέρω;» (Γέλια) Κι αυτοί απαντούν λέγοντας: «Επειδή μας αρέσει να νιώθουμε μοναδικοί».

13:07

Οργανώνουμε μηνιαίες συναντήσεις για ν' ακούσουμε τις ανησυχίες τους, και να μάθουμε τι έχουν στο μυαλό τους. Μας ρωτούν πράγματα όπως: «Γιατί πρέπει ν' ακολουθούμε κανόνες;» «Γιατί υπάρχουν τόσες συνέπειες;» «Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε;» (Γέλια) Ρωτούν κι εγώ απαντώ κάθε ερώτηση με ειλικρίνεια, κι αυτό το αλισβερίσι βοηθά να ξεκαθαρίζουν τυχόν παρανοήσεις. Κάθε στιγμή είναι ιδανική για διδασκαλία.

13:47

Η ανταμοιβή μου, η ανταμοιβή μου για την αδιαπραγμάτευτη στάση μου, με τους κανόνες και τις συνέπειες είναι ο σεβασμός που έχω κερδίσει. Επιμένω σε αυτό, και γι' αυτό, μπορούμε να επιτύχουμε πράγματα μαζί. Οι προσδοκίες μου γι' αυτούς είναι ξεκάθαρες, και τις επαναλαμβάνω κάθε μέρα απ' τα μεγάφωνα. Τους υπενθυμίζω -- (Γέλια) Τους υπενθυμίζω αυτές τις θεμελιώδεις αξίες, την εστίαση, την παράδοση, την αριστεία, την ακεραιότητα και την επιμονή, και τους υπενθυμίζω καθημερινά πώς η εκπαίδευση μπορεί πραγματικά ν' αλλάξει τις ζωές τους. Κλείνω κάθε ανακοίνωση με τον ίδιο τρόπο: «Αν κανείς δεν σας είπε ότι σας αγαπά σήμερα, να θυμάστε ότι σας αγαπώ εγώ, και πάντα θα σας αγαπώ».

14:53

Οι λέξεις της Άσλεϊ «Κυρία, Κυρία, αυτό δεν είναι σχολείο» έχουν για πάντα χαραχτεί στο μυαλό μου. Αν πρόκειται να έχουμε πραγματική πρόοδο στην αντιμετώπιση της φτώχειας, πρέπει να βεβαιωθούμε πως κάθε σχολείο, που εξυπηρετεί φτωχά παιδιά είναι αληθινό σχολείο, ένα σχολείο, ένα σχολείο, -- (Χειροκρότημα) -- ένα σχολείο που τους παρέχει τις γνώσεις και τη νοητική εκπαίδευση για να περιηγηθούν στον κόσμο γύρω τους.

15:37

Δεν γνωρίζω όλες τις απαντήσεις, ξέρω όμως πως όσοι από εμάς είναι προνομιούχοι κι έχουν την ευθύνη να ηγηθούν ενός σχολείου που εξυπηρετεί φτωχά παιδιά, πρέπει να ηγηθούμε πραγματικά, και όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με απίστευτες προκλήσεις, πρέπει να σταθούμε και ν' αναρωτηθούμε, «Και λοιπόν; Τώρα τι κάνουμε; Τι θα κάνουμε γι' αυτό;» Και καθώς ηγούμαστε, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως κάθε μαθητής μας είναι μόνο ένα παιδί, συχνά φοβισμένο απ' αυτό που του υπαγορεύει ο κόσμος να είναι και άσχετα με αυτό που του λέει ο υπόλοιπος κόσμος, εμείς πρέπει πάντα να τα εφοδιάζουμε με ελπίδα, με την αμέριστη προσοχή μας, με ακλόνητη πίστη στις δυνατότητές τους, και με συνεπείς προσδοκίες, και πρέπει να τους λέμε συχνά, πως αν κανείς δεν τους είπε σήμερα πως τους αγαπά, να θυμούνται πως τους αγαπάμε εμείς και θα τους αγαπάμε πάντα.

16:50

Ευχαριστώ.

16:52

(Χειροκρότημα)

17:03

Ευχαριστώ. Χριστέ μου.